۶۵

۷/۵۳

۱۲۱

۲/۳۴

دوم

۶۰

۸/۵۰

۵۸

۲/۴۹

۱۱۸

۳/۳۳

سوم

۶۷

۳/۵۸

۴۸

۷/۴۱

۱۱۵

۵/۳۲

کل

۱۸۳

۷/۵۱

۱۷۱

۳/۴۸

۳۵۴

۱۰۰

۳-۱-۳- ابزارهای پژوهش
به منظور جمع‌ آوری اطلاعات مربوط به متغیرهای مختلف پژوهش حاضر از سه پرسشنامه شامل پرسشنامه شخصیتی گلدبرگ، پرسشنامه خودگزارشی تعامل رفتاری - عاطفی و پرسشنامه مهارتهای اجتماعی استفاده شد. در ادامه هر یک از این ابزارها معرفی میگردند.
۳-۱-۳-۱- پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت
ابزارهای متعددی برای ارزیابی پنج عامل بزرگ شخصیت ساخته شده است. برخی از این ابزارها مانند پرسشنامه ۲۴۰ گویهای تجدید نظر شده پنج عامل (کوستا و مک کری، ۱۹۹۲) به صورت گستردهای مورد استفاده بوده است^[۱۸۹]. اما در فعالیتهای پژوهشی، استفاده از این ابزارها به سبب تعداد زیاد گویه ها معمولا دشوار بوده است. لذا در سالهای اخیر محققین تلاش داشتهاند تا فرمها یا پرسشنامه هایی کوتاه برای ارزیابی پنج عامل بزرگ شخصیت به وجود آوردند. برای مثال کوستا و مک کری (۱۹۹۲) پرسشنامه ای ۶۰ گویهای با عنوان سیاهه پنج عامل شخصیت^[۱۹۰] با انتخاب گویه های پرسشنامه شخصیتی میسازند. گلدبرگ (۱۹۹۹) بر اساس تحلیلی که بر روی مجموع ۱۲۵۲ گویه از میان مجموعه گویه های شخصیتی رایج در جهان^[۱۹۱] و همچنین پرسشنامه های شخصیتی موجود انجام داده است، چهار پرسشنامه شخصیتی پیشنهاد میدهد.

از این تعداد یک پرسشنامه ۱۰۰ گویهای و یک پرسشنامه ۵۰ گویهای با توجه به مدل مک کری و کوستا (۱۹۹۶) با تحلیل پرسشنامه های موجود ساخته شد و یک پرسشنامه یکصد گویهای و ۵۰ گویهای بر اساس مدل تحلیل واژگانی از مجموعه گویه های شخصیتی رایج در جهان (IPIP) تهیه شد. در این پژوهش از پرسشنامه شخصیتی ۵۰ گویهای (گلدبرگ، ۱۹۹۹) به جهت اختصار و شاخصهای روانسنجی مناسبتر استفاده گردید.
در پژوهش خرمایی (۱۳۸۵) بر اساس نتایج تحلیل عوامل ۱۰ گویه پرسشنامه برای سنجش عامل ثبات عاطفی (شامل گویه های شماره ۹، ۲۴، ۴، ۴۴، ۳۴، ۴۹، ۲۹، ۱۹، ۱۴، ۳۹، ۳۴)، ۱۰ گویه برای عامل گشودگی در تجربه (گویه های شماره ۲۵، ۱۵، ۵۰، ۲۰، ۱۰، ۳۵، ۳۰، ۵، ۴۰، ۴۵)، ۱۰ گویه برای عامل وظیفهمداری (گویه های شماره ۲۳، ۳۸، ۲۸، ۴۳، ۱۸، ۸، ۴۸، ۳۳، ۱۳، ۳)، ۱۰ گویه برای عامل توافقپذیری (گویه شماره ۴۷، ۳۲، ۷، ۲، ۲۲، ۱۷، ۱۲، ۳۷، ۲۷، ۴۲) و۱۰ گویه نیز برای عامل برونگرایی (گویه های شماره ۴۱، ۳۶، ۳۱، ۲۱، ۶، ۴۶، ۱۱، ۱، ۲۶، ۱۶) بارگذاری عاملی شده است. در این پرسشنامه برای ارزیابی هر یک از پنج عامل بزرگ شخصیت ۱۰ گویه مثبت و منفی وجود دارد.
برای سنجش عامل رواننژندی (ثبات هیجانی) گویههایی مانند «در مورد کارها دلشوره و نگرانی دارم» آمده است. برای ارزیابی عامل برونگرایی گویههایی مانند «از در میان جمع بودن احساس رضایت و دلخوشی میکنم» و برای ارزیابی عامل وظیفهمداری گویههایی مانند «در کارهایم دقیق و موشکاف هستم» وجود دارد. مثالهایی از عامل گشودگی در تجربه گویههایی مانند «قوه تخیل قوی دارم» است و در نهایت گویههایی مانند «با احساسات دیگران همدلی و همدردی میکنم» برای ارزیابی عامل توافقپذیری مورد استفاده قرار میگیرد.
آزمودنی باید پس از مطالعه هر گویه صحت آن را در مورد خویش بر اساس مقیاس لیکرت از کاملا درست تا کاملا نادرست تعیین نماید. درجهبندی این ویژگیها بر اساس مقیاس پنج درجهای است که در مورد گویه های مثبت با انتخاب گزینه کاملا درست نمره ۵ و با انتخاب گزینه کاملا نادرست نمره ۱ تعلق میگیرد.
گویه های منفی به صورت معکوس نمره گذاری میشوند. حداکثر نمره آزمودنی در هر عامل ۵۰ و حداقل نمره اکتسابی ۱۰ خواهد بود.
گلدبرگ (۱۹۹۹) و کوستاو و مک کری (۱۹۸۵) روایی محتوایی و سازه و پایایی (آلفای کرونباخ و بازآزمایی) این مقیاس را مطلوب گزارش کرده‌اند.
در پژوهش خرمایی (۱۳۸۵) برای تعیین روایی سازه این ابزار از روش تحلیل عامل به
شیوهی مولفه های اصلی همراه با چرخش واریماکس استفاده شده است. در مورد پایایی عوامل، نتایج چندین مطالعه از جمله خرمایی (۱۳۸۵) و دلشاد (۱۳۸۹) حاکی از آن است که زیرمقیاسهای پنج عامل، همسانی درونی خوبی دارند که شرح آن در جدول ۳-۲ آمده است .
جدول شماره ۳-۲ ضرایب آلفای کرونباخ پنج عامل شخصیتی