در عصر کنونی ، تحولات شگرف دانش مدیریت ، وجود نظام اندازه گیری عملکرد را اجتناب ناپذیر نموده است . به گونه ای که فقدان ارزیابی در ابعاد مختلف شرکت اعم از ارزیابی استفاده از منابع و امکانات ، کارکنان، اهداف و استراتژی ها ، به عنوان یکی از علائم ناکامی آن شرکت قلمداد می شود. هر شرکت به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و کیفیت فعالیت های خود بالاخص در محیط های پیچیده و پویای کسب و کار امروزی ، نیاز مبرم به نظام اندازه گیری عملکرد دارد. از سوی دیگر ، فقدان وجود نظام اندازه گیری و کنترل به معنای عدم برقراری ارتباط با درون و محیط بیرون شرکت تلقی می گردد ، که پیامد آن کهولت و نهایتاً مرگ شرکت است (قلی زاده و آزادی خواه ، ۱۳۸۹، ص۴).
در ارتباط با اندازه گیری عملکرد مدیریت توجه به ساختار این مفهوم در کشور، از گذشته تاکنون و روند کنونی آن حایز اهمیت می باشد. هنوز هم در کشور ما اندازه گیری عملکرد شکل سنتی خود را حفظ نموده و دنبال می نماید. این روش سنتی حالت نظری و قضاوتی دارد و از نظرات شخصی مقامات تصمیم گیرنده سرچشمه می گیرد و مسلماً هر تایید یا رد کردنی که پایه و اصول آن مجموعه کاملی از استانداردهای قابل اندازه گیری و کمی نباشد و صرفاً نظر یک شخص یا مقام مسئول ملاک آن قرار گیرد ، در دنیای امروزی از اعتبار بالایی برخوردار نمی باشد (منصوری،۱۳۷۸، ص۱۸۳).لذا توجه به اهمیت به کارگیری نظام اندازه گیری عملکرد در بهبود تصمیم گیری و عملکرد کلی شرکت، محقق را بر آن داشت تا به بررسی تأثیر نظام اندازه گیری عملکرد بر کاربردی شدن تصمیمات استراتژیک در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بپردازد.
۱-۴ ) اهداف تحقیق
هدف اصلی این تحقیق پاسخ به سوال اصلی تحقیق در ارتباط بین نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در قالب یک مدل علی می باشد. در این راستا اهداف زیر قابل دسترسی است :
الف ) اهداف علمی – توصیف متغیرهای موجود در تحقیق شامل ویژگی های اندازه گیری عملکرد (تسهیل در تصمیم گیری، قابلیت پاسخگویی)وکاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک ، همچنین ارتباط بین متغیرهای مذکور در قالب مدل علی تحقیق بر اساس متغیرهای تعدیل گر قابلیت اطمینان، کاربرد خاص، نوع صنعت، نوع استراتژی و اندازه شرکت.
ب ) اهداف کاربردی – بر اساس مدل های اندازه گیری متغیر ها ، بعد از آن که هر یک از متغیرهای تحقیق اندازه گیری گرفته شود، بر مبنای آن ها می توان راهنمایی های لازم را در اختیار مدیران عالی و مدیران بازاریابی شرکت ها قرار داد که آن ها را قادر خواهد ساخت که ابعاد و روش های به کارگیری نظام اندازه گیری عملکرد را بهتر شناخته و اثرات آن را در کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک و بهبود عملکرد در شرکت و یا در واحدهای منفرد شرکت به خوبی درک نمایند.
۱-۵ ) چهارچوب نظری تحقیق
چهارچوب نظری بنیانی است که تمامی تحقیق بر آن استوار می باشد. این چهارچوب شبکه ای است منطقی ، توصیفی و پرورده مشتمل بر روابط موجود میان متغیرهایی که در پی اجرای فرآیندهایی چون مصاحبه ، مشاهده و بررسی پیشینه تحقیق شناسایی شده اند. این متغیرها ناگزیر با مسأله تحقیق مرتبط هستند. پس از شناسایی متغیرهای مناسب باید شبکه ای از روابط میان متغیرها تدوین شود تا بتوان فرضیه های مرتبط با آن ها را پدید آورد و سپس آزمود.نتایج آزمون فرضیه ها (که متضمن تأیید یا عدم تأیید است ) ، درجه حل شدن مشکل به یاری یافته های تحقیق آشکار می شود. بدین ترتیب چهارچوب نظری گام مهمی در فرایند تحقیق به شمار می آید(سکاران، ۱۳۸۵،ص۹۴). مدل مفهومی در نظر گرفته شده برای این تحقیق با تغییراتی که در مدل ارائه شده در تحقیق آرتز و همکارانش^[۴۵] (۲۰۱۲) انجام گردید به شکل زیر طراحی گردیده است. مدل فوق نشان دهنده این است که ویژگی های اندازه گیری عملکرد با توجه به متغیرهای تعدیل گر (قابلیت اطمینان، کاربرد خاص، نوع صنعت، نوع استراتژی و اندازه شرکت) بر کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک اثر گذارند.

نمودار ۱-۱) رابطه اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استرات‍‍‍ژیک
در این تحقیق کاربردی نمودن تصمیمات استرات‍ژیک ، متغیر وابسته^[۴۶] است که به عنوان مهم ترین متغیر در این تحقیق به کار می رود و هدف توصیف یا پیش بینی این متغیر می باشد.متغیر مستقل^[۴۷] این تحقیق ، ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد است که کاربرد آن شامل تسهیل در تصمیم گیری و قابلیت پاسخگویی می باشد. همچنین متغیرهای قابلیت اطمینان،کاربرد خاص، اندازه شرکت، نوع صنعت و نوع استراتژی به عنوان متغیرهای تعدیل گیر^[۴۸] در این تحقیق مورد نظر می باشند.
۱-۶ ) سوالات تحقیق
سوالات این تحقیق به شرح زیر می باشند :
آیا ارتباطی بین ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت ها با توجه به قابلیت اطمینان وجود دارد ؟
آیا ارتباطی بین ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت ها با توجه به کاربرد خاص وجود دارد ؟
آیا ارتباطی بین ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت ها با توجه به اندازه شرکت وجود دارد ؟
آیا ارتباطی بین ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت ها با توجه به نوع صنعت وجود دارد ؟
آیا ارتباطی بین ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت ها با توجه به نوع استراتژی وجود دارد ؟
۱-۷ ) فرضیه های تحقیق
فرضیه یک حدس عالمانه ای است درباره ی حل یک مسأله ، فرضیه را می توان به منزله ی رابطه ای منطقی بین دو یا چند متغیر تعریف نمود که به صورت جمله ای آزمون پذیر بیان می شود. با توجه به بیان مسأله این تحقیق و چهارچوب نظری تحقیق ، فرضیه های تحقیق عبارتند از :
بین ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت ها با توجه به قابلیت اطمینان رابطه مثبت وجود دارد.
بین ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت ها با توجه به کاربرد خاص رابطه مثبت وجود دارد.
بین ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت ها با توجه به اندازه شرکت رابطه مثبت وجود دارد.
بین ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت ها با توجه به نوع صنعت رابطه مثبت وجود دارد.
بین ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت ها با توجه به نوع استراتژی رابطه مثبت وجود دارد.
۱-۸ ) تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق
منظور از عملیاتی کردن ، قابل مشاهده ساختن یک نظریه یا متغیر و پیش بینی روش های اندازه گیری آن است (خاکی،۱۳۸۷،ص۱۷۸). تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق به شرح زیر است :
۱-۸-۱) ویژگی های نظام اندازه گیری عملکرد - نظام اندازه گیری عملکرد یک ابزار ضروری برای پاسخ به سوالاتی در مورد بهره وری در قالب عباراتی شامل کارآیی ، اثر بخشی و قابلیت پاسخگویی است. اندازه گیری عملکرد یکی از مهم ترین دستور کارهای مدیریت است. زیرا کلید دستیابی به بهبود مستمر در توانایی ارزیابی و سنجش مداوم عملکرد شرکت است. اندازه گیری عملکرد را می توان در قالب اندازه گیری سه عامل بهره وری ، اثر بخشی و کیفیت (کیفیت ارائه کالاها و خدمات به مردم و مشتریان) نیز بیان نمود. بهره وری به صورت کمی نشان دادن خروجی ها و ورودی ها به شکل نسبت است که معمولاً صورت نسبت ، خروجی ها و مخرج آن ورودی ها می باشد. اثر بخشی عبارت از تعیین روابط بین خروجی های یک شرکت و اهدافی که شرکت سعی در تکمیل آن دارد می باشد.کیفیت نیز خروجی ها یا فرآیندی که طی آن یک خروجی تکمیل می شود را مورد آزمایش قرار می دهد و با ویژگی هایی مانند دقت ، عدم نقص و درجه پیچیدگی نشان داده می شود(منصوری،۱۳۷۸،ص۱۶۲). در این تحقیق این متغیر بر اساس دو ویژگی وکاربرد نظام اندازه گیری عملکرد که عبارتند از، تسهیل در تصمیم گیری و قابلیت پاسخگویی، اندازه گیری می شود. برای دستیابی به اطلاعات در مورد این متغیر از سنجه هایی جهت بررسی ویژگی های کلیدی نظام اندازه گیری عملکرد شرکت در قالب تسهیل در تصمیم گیری و قابلیت پاسخگویی استفاده گردیده است.
۱-۸-۱-۱) تسهیل در تصمیم گیری - اطلاعات به دست آمده از نظام اندازه گیری عملکرد و نیز تحلیل این اطلاعات در روند تصمیم گیری شرکت ها به کار گرفته می شود. نیاز به تسهیل در تصمیم گیری ها درخصوص اطلاعات مدیریتی می باشند که به نیاز داشتن به اطلاعات حسابداری در برنامه ریزی و تصمیم گیری اشاره دارد. دراین تحقیق برای اندازه گیری این متغیر از میزان استفاده از نظام اندازه گیری عملکرد در تصمیم گیری های مدیریتی ، کیفیت و ظرفیت تصمیم گیری در شرکت ،تجزیه و تحلیل عملکردهای برنامه ریزی شده و نظارت بر پیشرفت اهداف از پیش تعیین شده و همچنین تنظیم و اصلاح برنامه ها استفاده می شود.
۱-۸-۱-۲) قابلیت پاسخگویی - تحقیقات حاکی از شواهد تحلیلی و تجربی درخصوص نیاز به پاسخگویی به ذینفعان و مدیران می باشند که به نیاز داشتن به اطلاعات حسابداری برای نمایش اسناد و ارتقای ارزش های سازمانی اشاره دارد. برای اندازه گیری این متغیر از بررسی عملکرد مالی شرکت و مقایسه دستاوردهای شرکت در برابر بودجه و اهدافش از لحاظ کمی استفاده می شود.
۱-۸-۲) کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک – استراتژی در اصطلاح عام برنامه و دورنمایی از اهداف آینده است که یک موجودیت در جهت نیل به آن اهداف، این استراتژی را تدوین و پیگیری می کند.اما در علم مدیریت، تدوین استراتژی همانا یکی از وظایف خطیرمدیریتی است که مبنای تصمیم گیری های حیاتی مدیران ارشد برای حفظ بقای سازمان یا شرکت و تعالی آن می باشد. چه بسا که مدیریت موفق ، حاصل تدوین درست استراتژی و اجرای موفقیت آمیز آن است. به بیان دیگراستراتژی یک برنامه واحد، همه جانبه و تلفیقی است که محاسن یا نقاط اصلی شرکت را با عوامل و تغییرات محیط مربوط می سازد و به نحوی طراحی شده است که با اجرای صحیح آن از دستیابی به اهداف شرکت اطمینان حاصل می شود (ویلیام،۱۳۸۶، ص۱۴).کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک اشاره به میزان نفوذ یک واحد اجرایی بر اولویت های استراتژیک یک شرکت و استفاده از منابع آن شرکت اطلاق می گردد. واحدهای اجرایی به عنوان بازیگران مهم درون شرکت می باشند که اغلب منافع متضادی را در عرصه های مهم تصمیمات استراتژیک دنبال می کنند. این سوال که تا چه حد یک عملکرد مشخص قادر است بر کاربردی نمودن تصمیم گیری استراتژیک تأثیر داشته باشد پیامدهای بزرگی را برای مسیر استراتژیک شرکت و حرکت به سوی چالش های موجود در بازار درپی خواهد داشت. برای مثال عملکرد واحد تحقیق و توسعه ممکن است تاکیدی استراتژیک بر پیچیدگی و کیفیت محصول داشته باشد درحالی که واحد عملیات ممکن است از تمرکز بر هزینه ی تولید و بهره وری حمایت کند(Artz et al., 2012, p447). در این تحقیق برای اندازه گیری این متغیر میزان نفوذ نظام اندازه گیری عملکرد شرکت بر هشت حوزه ی تصمیم گیری استراتژیک ازجمله جهت دهی به استراتژی کل شرکت، تولید محصولات جدید،توسعه بازارهای جغرافیایی،تصمیمات مربوط به بودجه بندی،رضایتمندی مشتریان،قیمت گذاری ، انتخاب شرکای استراتژیک کسب و کار در نظر گرفته می شود.
۱-۸-۳) قابلیت اطمینان - اطمینان به نظام اندازه گیری عملکرد اشاره به میزان اختلا ل ها در معیارهای عملکرد و یا اشاره به کیفیت اطلاعات دارد و حاکی از این است که این اطلاعات فاقد هرگونه خطا می باشند و آن چه را که باید نشان دهند با صداقت ارائه می کنند و مدیران را قادر می سازد تا آگاهانه تر به اتخاذ تصمیمات استراتژیک در شرکت بپردازند(Artz et al.,2012,p449). در این تحقیق این متغیر بر اساس میزان اطمینان به نظام اندازه گیری عملکرد در شرکت و همچنین ارائه ی دقیق اطلاعات (به موقع بودن و مربوط بودن اطلاعات با موضوع تصمیم گیری) که باید ارائه شود اندازه گیری می گردد.
۱-۸-۴) کاربرد خاص - این متغیر به میزان منحصر به فرد بودن نظام اندازه گیری عملکرد در یک عملکرد مشخص در واحدهای اجرایی مختلف شرکت اشاره دارد. برخلاف اندازه گیری های معمول ، عملکرد بخش مالی ، عملکرد های بخش بازاریابی و تجاری ، عملکرد های بخش تحقیق و توسعه ممکن است بر معیار های خاصی تکیه داشته باشند از قبیل زمان انجام کار و یا گردش موجودی در مدیریت تولید و یا رضایت مشتری و کیفیت در بازاریابی (Artz et al.,2012,p449).در این تحقیق برای اندازه گیری این متغیر از میزان مربوط بودن نظام اندازه گیری عملکرد با عملکرد واحد مورد نظر در شرکت و درجه خاص بودن نظام اندازه گیری در بخش های مختلف شرکت استفاده می گردد.
۱-۸-۵) اندازه شرکت - مطالعات محققان در جوامع آماری مختلف بیانگر اهمیت نقش عامل اندازه شرکت در طراحی نظام های اندازه گیری عملکرد می باشد. هر چه اندازه ی شرکت بزرگ تر باشد ، طراحی نظام اندازه گیری عملکرد پیچیده تر خواهد بود .به علاوه در شرکت های با اندازه بزرگ تمایل بیشتری برای پذیرش روندهای جدید موجود در مفاهیم حسابداری مدیریت مشاهده می شود که عموماً به دلیل پایین آمدن هزینه ی پردازش اطلاعات می باشد. لذا عموماً شرکت های بزرگ در حرکت به سوی بهره گیری از رویکرد استراتژیک در حسابداری مدیریت پیش قدم می باشند زیرا از منابع کافی و متخصصان مورد نیاز برای تامین نیازهای استقرار نظام حسابداری مدیریت استراتژیک برخوردار می باشند (جلالی فریز و همکاران،۱۳۹۰،ص۳). در این تحقیق اندازه شرکت بر اساس تعداد کارکنان تمام وقت شرکت اندازه گیری می شود.
۱-۸-۶) نوع صنعت - هدف از رقابت در هر صنعتی کسب سودآوری مناسب از سرمایه گذاری ها است. نوع صنعت اشاره به صنعتی دارد که شرکت های مورد مطالعه در آن فعالیت می نمایند. با توجه به مشابهت ‌هایی که به لحاظ فرایند تولید، نحوه بازاریابی، نحوه مدیریت، حجم سرمایه، نوع ماشین‌آلات مورد استفاده، نوع مواد اولیه مورد نیاز و غیره بین گروه‌های مختلف در هر صنعت وجود دارد، عملکرد گروه‌های مختلف صنعت را می‌توان بر اساس نظام اندازه گیری عملکرد مختص به آن صنعت مورد ارزیابی قرار داد. در این تحقیق شرکت های مورد بررسی بر اساس نوع فعالیت شان در صنایع مختلف در دو دسته صنایع تولیدی و صنایع خدماتی دسته بندی شده و مورد سنجش قرار گرفته اند.
۱-۸-۷) نوع استراتژی – هر سازمان یا شرکتی معمولاً راه ها یا نمونه های مختلفی برای فعالیت های خود در پیش رو دارد و می خواهد مناسب ترین آن ها را برای هدایت عملیات انتخاب نماید. این الگوها و شیوه ها را گزینه های استراتژیک می گویند که مدیران و برنامه ریزان باید به تجزیه و تحلیل و ارزیابی آن ها پرداخته و در نهایت یکی را به منزله استراتژی آن سازمان یا شرکت برگزینند. اشاراتی که در زمینه ی نوع استراتژی در تحقیقات مختلف صورت گرفته است، عموماً مدل استراتژی های ژنریک پورتر^[۴۹] شامل استراتژی های، رهبری هزینه،‌ تمرکز و ایجاد تمایز در محصول و یا مدل مایلز و اسنو^[۵۰] ، شامل چهار گونه فرصت جویان ، مدافعان ، تحلیل گران و منفعلان بازار را برای بررسی اثرات انواع استراتژی های اتخاذ شده بر متغیرهای تحقیقی در نظر گرفته اند(Mahama.H,2006 ,p331). در این تحقیق از مدل ژنریک پورتر برای سنجش نوع استراتژی شرکت استفاده می شود.
۱-۹) قلمرو تحقیق
گستره این تحقیق در سه قلمرو موضوعی ، زمانی و مکانی قرار می گیرد که عبارتند از :
قلمرو موضوعی – قلمرو موضوعی این تحقیق ، نظام اندازه گیری عملکرد شرکت و کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت است.
قلمرو زمانی – داده ها و اطلاعات برای این پایان نامه درسال ۱۳۹۲ جمع آوری شده است.
قلمرو مکانی – قلمرو مکانی این تحقیق ، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
۱-۱۰) خلاصه فصل
در این فصل با توجه به اهمیت اثر گذاری نظام اندازه گیری عملکرد بر کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به بیان مسأله تحقیق ، اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق ، اهداف تحقیق ، سوالات و فرضیه های تحقیق ، تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق و در پایان به قلمرو و جامعه آماری تحقیق پرداخته شد.
فصل دوم
مروری بر
ادبیات تحقیق
بخش اول
نظام اندازه گیری

۳-۶) روایی و پایایی پرسشنامه
۳-۶-۱) روایی پرسشنامه
مقصود از روایی آن است که آیا ابزار اندازه‌گیری می‌تواند ویژگی و خصیصه‌ای که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازه‌گیری کند یا خیر؟ اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه‌گیری‌های نامناسب و ناکافی می‌تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا سازد (براری،۱۳۹۲).

برای سنجش روایی سؤالات این پژوهش، روایی محتوایی و روایی سازه مدنظر قرار گرفت، که روایی محتوا توسط افراد متخصص تعیین شد و روایی سازه نیز با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تأییدی انجام شد. با بهره گرفتن از تحلیل عاملی میتوان مشخص نمود که آیا پرسشنامه شاخصهای مورد نظر را اندازه میگیرد یا خیر؟. نتایج روش تحلیل عاملی تأییدی در فصل تجزیه و تحلیل داده‌ها (فصل چهارم( به تفصیل بیان خواهد شد.
۳-۶-۲) پایایی پرسشنامه
مقصود از پایایی آن است که ابزار اندازه گیری را در یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار و به گروه واحدی از افراد بدهیم نتایج حاصله نزدیک به هم باشد. برای اندازه گیری پایایی از شاخصی به نام ضریب پایایی استفاده می‌کنیم و اندازه آن معمولاً بین صفر تا یک تغییر می‌کند. ضریب پایایی صفر معرف عدم پایایی و ضریب پایایی یک معرف پایایی کامل است. در این تحقیق به منظور تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری که خصیصه‌های مختلف را اندازه‌گیری می‌کند به کار می‌رود.
با بهره گرفتن از داده‌های بدست آمده از پرسشنامه، میزان ضریب اعتماد با روش آلفای کرونباخ محاسبه شد.که برای گویه های متغیر ها به ترتیب ۹۲/۰ برای متغیر زنجیره تأمین، ۹۳۴/۰برای متغیر سیستم اطلاعاتی و ۹۰۲/۰برای متغیر مدیریت دانش بدست آمد. این اعداد نشان دهنده این است که پرسشنامه ها از قابلیت اعتماد و به عبارت دیگر از پایایی لازم برخوردار است.
۳-۷) جامعه آماری
جامعه‌ی مورد مطالعه در این پژوهش، کلیه‌ی کارکنان اداری نمایندگی های سایپا در اصفهان که در سال تحصیلی ۹۴ مشغول به خدمت می‌باشند. تعداد کارکنان اداری۶۰ نمایندگی سایپا در شهر اصفهان ۴۶۰ نفر میباشند.
۳-۸) نمونه آماری و روش نمونه گیری
نمونه مورد مطالعه براساس جدول مورگان ۲۱۰ نفر میباشند(پایگاه علمی-پژوهشی پارس مدیر).
بین ۲۳۰ نفر توضیح شد، که از این تعداد ۲۱۶ پرسشنامه تحویل گرفته شد و ۲۱۰ پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. روش نمونه گیری در این پژوهش خوشه ای تصادفی میباشد.
از نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی زمانی استفاده می‌شود که گروه‌ها ناهمگن هستند و به ویژه زمانی که فهرستی از افراد جامعه در دسترس نیست و یا توزیع جغرافیایی افراد بسیار پراکنده و گسترده است. در این نمونه‌گیری، واحد نمونه فرد نیست، بلکه شامل گروه یا خوشه‌ای از افراد است.
۳-۸) روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات
به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها در پژوهش حاضر، از آمار در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده شده است. برای بررسی وضعیت پاسخ دهندگان از آمار توصیفی استفاده گردیده است و برای آزمون فرضیات، از آزمون تحلیل عامل تأییدی، همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری و همچنین تی تک نمونه ای و تی مستقل از آمار استنباطی استفاده گردید. برای انجام این تحلیل‌ها از نرم افزار‌های آماری SPSS22 و ۸.۸۰ Lisrel استفاده شده است.
۳-۹) جمع بندی
در این فصل ابتدا به تشریح روش پژوهش، متغیرهای پژوهش، ابزار گردآوری اطلاعات پرداخته شد سپس توضیح داده شد که برای جمع آوری داده‌ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده است و سؤالات پرسشنامه به تفکیک هریک از متغیرها توضیح داده شد. در ادامه به بیان جامعه و نمونه آماری و روش نمونه گیری پژوهش پرداخته شد و سپس روایی محتوا و روایی سازه و پایایی سازگاری درونی ابزار سنجش مورد بررسی قرار گرفت. در پایان و در بخش تجزیه و تحلیل داده‌ها روش‌های مورد استفاده در این مورد بررسی قرار گرفت.
فصل چهارم
یافته های پژوهش
۴-۱) مقدمه
تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان مرحله‌ای علمی از پایه‌های اساسی هر پژوهش علمی به شمار می‌رود که به وسیله آن کلیه فعالیت‌های پژوهش تا رسیدن به نتیجه، کنترل و هدایت می‌شوند. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع آوری شده از موضوع مورد تحقیق می‌باشد، تجزیه و تحلیل اطلاعات از اصلی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های پژوهش محسوب می‌شود. داده‌های خام با بهره گرفتن از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده کنندگان قرار می‌گیرند. برای تجزیه و تحلیل داده‌های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه‌ها، در این پژوهش از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شده است. برای بررسی وضعیت پاسخ دهندگان مانند جنسیت، سن، تحصیلات، سابقه کار و میزان حقوق دریافتی در قالب جدول‌ها و نمودارها از آمار توصیفی استفاده شد. سپس در آمار تحلیلی این پژوهش ابتدا به بررسی وضعیت کیفیت نمونه‌گیری با بهره گرفتن از نرم افزار ۲۲ SPSS پرداخته شده است و در ادامه به منظور بررسی روایی سازه پرسشنامه‌ها از روش تحلیل عاملی تأییدی با بهره گرفتن از نرم افزار LISREL 8.8 انجام شده است و همچنین به منظور بررسی تأثیر سیستم اطلاعاتی بر زنجیره تأمین با میانجی گری مدیریت دانش از آزمون همبستگی پیرسون ومدل سازی معادلات ساختاری از نرم افزار ۲۲ SPSS و LISREL 8.8 استفاده شده است. در این فصل نیز به توصیف داده‌های پژوهشی و تجزیه و تحلیل تجزیه و تحلیل داده‌هایی که به وسیله پرسشنامه از افراد نمونه گردآوری شده‌اند پرداخته خواهد شد و سپس به هر یک از فرضیات پاسخ داده می‌شود.
۴-۲) آمار توصیفی
در این بخش از تجزیه و تحلیل آماری به بررسی چگونگی توزیع نمونه آماری از حیث متغیرهایی چون جنسیت، سن، میزان تحصیلات، سابقه خدمت پرداخته می‌شود.
۴-۲-۱) جنسیت پاسخ دهندگان
همانطور که در جدول و نمودار (۴-۱) مشاهده می‌شود از ۲۱۰ نفر گروه نمونه، اکثر پاسخ دهندگان را مردان تشکیل داده اند که مشتمل بر ۱۳۵ نفر( معادل۲۹/۶۴درصد از نمونه آماری) و زنان که مشتمل بر ۷۵ نفر (معادل ۷۱/۳۵ درصد از نمونه آماری) بوده اند که کمترین فراوانی را تشکیل داده است.

درصد

فراوانی

جنسیت

۲۹/۶۴

۱۳۵

مرد

۷۱/۳۵

۷۵

زن

۱۰۰

۲۱۰

۳.۷.۳. نحوه اندازه ­گیری ویژگی های روانی
پرسشنامه سلامت عمومی^[۳۶] (GHQ-28)
این پرسشنامه که توسط گلدبرگ ساخته شده، از جمله شناخته شده­ترین ابزارهای غربالگری اختلالات روانی است که به صورت فرم­های ۱۲، ۲۸، ۳۰ و ۶۰ در دسترس می­باشد. در این مجموعه، فرم ۲۸ سؤالی آن ارائه شده است که سؤال­های آن در بر گیرنده­ی چهار خرده مقیاس می­باشد که هر یک از آن­ها خود شامل ۷ سؤال است. سؤال­های ۷-۱ مربوط به مقیاس علائم جسمانی و وضعیت سلامت عمومی، سؤال ۱۴-۸ مربوط به مقیاس اضطراب، سؤال ۱۵ تا ۲۱ مربوط به مقیاس اختلال عملکرد اجتماعی، و سؤال­های ۲۸-۲۲ نیز مربوط به مقیاس افسردگی می­باشند.

روش نمره گذاری
دو نوع شیوه نمره گذاری برای این آزمون وجود دارد. یکی روش سنتی است که گزینه­ ها به صورت (۰-۰-۱-۱) نمره داده می­شوند و حداکثر نمره فرد برابر ۲۸ خواهد بود. روش دیگر نمره گذاری، روش لیکرتی است که گزینه­ ها به صورت (۰-۱-۲-۳) نمره داده می­شوند. حداکثر نمره آزمودنی با این روش در پرسشنامه مذکور ۸۴ خواهد بود. در این پژوهش از روش لیکرتی استفاده شده است. نمره بالاتر نشانگر سلامت روانی پائین­تر است.

اعتبار و پایائی آزمون GHQ-28
پرسشنامه حاضر استاندارد بوده و در جمعیت­های مختلفی در ایران و کشورهای مختلف هنجاریابی شده است. در یک مطالعه این پرسشنامه هم زمان با یک آزمون موازی (MHQ) سنجیده شد که ضریب همبستگی دو آزمون ۵۵ بوده و ضرایب همبستگی بین خرده آزمونهای این پرسشنامه با نمره کل بین ۷۲/۰ تا ۸۷/۰ بود که بیانگر اعتبار بالای آن می­باشد. این مطالعه بر روی جامعه آماری دانشجویی اجرا شده است. هم چنین این آزمون از پایائی بالایی برخوردار است که مقدار آلفا محاسبه شده برای کل گویه ­های آن ۹۰/۰ می­باشد.

پرسشنامه پنج عاملی شخصیت NEO-FFI
پرسشنامه مورد نظر فرم کوتاه پرسشنامه پنج عاملی شخصیت است. فرم کوتاه پرسشنامه پنج عاملی شخصیت از فرم تجدید نظر شده پرسشنامه پنج عاملی بزرگ که توسط مک کری و کوستا تهیه گردیده است. این پرسشنامه عاملهای روان آزرده گرایی، برونگرایی، پذیرا بودن، توافقی بودن و مسئولیت پذیری را اندازه‌گیری می کند. عوامل ۵ گانه، اساسی ترین ابعاد شخصیت را تحت صفات مشخص نشده هم در زبان طبیعی و هم در پرسشنامه‌های شخصیتی ارائه می‌دهند. تحقیقات متعددی نشان می‌دهد که این عوامل جامع بوده و می‌توانند شخصیت افراد را در جهات گوناگون تبیین نمایند.
تعداد سؤالات انتخابی این پرسشنامه ۶۰ سؤال بوده و جواب سؤالات به صورت ۵ گزینه ای است. گزینه کاملاً مخالفم نمره ۰، مخالفم نمره ۱، نظری ندارم نمره ۲، موافقم نمره ۳ کاملاً موافقم نمره ۴ دریافت می‌کنند. سؤالات مربوط به هر مقیاس در زیر بیان شده است و سؤالات داخل پرانتز به صورت معکوس نمره گذاری می‌شوند.
روان آزرده گرایی= ۱،۱۱،۶،(۱۶)،۲۶،۲۱،(۳۱)،۴۱،(۴۶)،۵۶،۵۱
برونگرایی= ۷،۲،(۱۲)،۲۲،۱۷،(۲۷)،۳۲،(۴۲)،۵۲،۴۷،(۵۷)،
پذیرا بودن= (۳)،(۸)،۱۳،)۱۸)،(۲۳)،۲۸،(۳۳)،(۳۸)،۴۳،(۴۸)،۵۸،۵۳.
توافقی بودن= ۴،(۹)،(۱۴)،۱۹،(۲۴)،(۲۹)،۳۴،(۳۹)،(۴۴)،۴۹،(۵۴)،(۵۹)
مسئولیت پذیری= ۵،۱۰،(۱۵)،۲۵،۲۰،(۳۰)،۴۰،۳۵،(۴۵)،۵۰،(۵۵)،۶۰.
پرسشنامه NEO-FFI در ایران توسط گروسی (۱۳۷۷) هنجاریابی شده است. اعتبار این پرسشنامه با بهره گرفتن از روش آزمون- آزمون مجدد در مورد ۲۰۸ نفر از دانشجویان به فاصله ۳ ماه به ترتیب ۸۳/۰و ۷۵/۰ و ۸۰/۰ و ۷۹/۰ و ۷۹/۰ برای عوامل روان آزرده گرایی، برونگرایی، پذیرا بودن، توافقی بودن و مسئولیت‌پذیری به دست آمده است (پیوست ۴).

۴.۷.۳. روش اجرای تست فیزیولوژیکی
دوی ۵۴۰ متر
هدف از اجرای این آزمون سنجش و اندازه‌گیری استقامت عمومی (قلبی- عروقی) فرد است. وسایل مورد نیاز جهت انجام آزمون زمین صاف و مسطح ، زمانسنج یا کرونومتر، برگ ثبت نتایج و یک نفر یار کمکی جهت شمردن تعداد دورها یا مسافت می‌باشد.
مدت زمان سپری شده برای طی کردن مسافت ۵۴۰ متر به عنوان ملاک سنجش و اندازه گیری استقامت عمومی فرد قرار می‌گیرد. با شروع حرکت آزمودنی از پشت خط استارت، زمان سنج به کار می‌افتد و با گذشتن آزمودنی از خط پایان، زمانسنج متوقف می‌شود. زمان سپری شده بر حسب دقیقه ثبت می‌شود.

۵.۷.۳. ارزیابی ناهنجاری‌ها
انحراف جانبی ستون مهره‌ها
فرد پشت به صفحه شطرنجی طوری میایستد که آزمونگر یکی از خطهای عمودی صفحه را به عنوان خطی که بدن را به دو نیمه راست و چپ تقسیم می‌کند انتخاب کند. میزان انحراف ستون مهره های فرد از این خط تعیین کننده درجه انحراف جانبی ستون مهره ها است.

شکل ۵۴.۳. حالت‌های عارضه انحراف جانبی ستون مهره‌ها در فرم ریدکو

کف پای صاف
برای ارزیابی این عارضه از ثبت نقش پا استفاده می‌شود. پای شخص را با پودر تالک اندود کرده، فرد روی یک صفحه سیاه میایستد و از روی آن کنار میرود. از نقش پا روی صفحه سیاه با دوربین عکس گرفته می‌شود. میزان صافی از اثر پا بر عکس تخمین زده می‌شود. صافی‌ها به سه درجه تقسیم می‌شوند:

درجه یک: تغییر شکل کم یا ناچیز است و معمولاً درد وجود ندارد. در نقش کف پا محور طولی از نزدیک خط داخلی می‌گذرد.
درجه دو: خط نقش بسته از لبه داخلی پا فراتر نمیرود. والگوس (چرخش به خارج پاشنه) ۱۵ درجه پاشنه و مایل بودن استخوان تالوس وجود دارد.
درجه سه: خط نقش بسته از لبه پا برآمدهتر است و همراه آن انحراف محور طولی پشت پا یا والگوس وجود دارد. سر استخوان تالوس به طرف کف پا برجسته شده و تقریباً به حالت عمودی فرو افتاده است.

شکل ۵۵.۳. حالت‌های صافی کف پا به ترتیب از راست: سالم، درجه یک، درجه دو و درجه ۳

ننشست و به ارائه مجموعه مقرراتی در مورد اسناد حمل ونقل ترکیبی در نوامبر ۱۹۷۳ پرداخت. اما بسیاری از متصدیان حمل و نقل قوانین اتاق بازرگانی نیز مسئول شناخته شده بودند. اتاق بازرگانی پس از اصلاح این مقررات دوباره در سال ۱۹۷۵ به ارائه مقرراتی تحت عنوان «مقررات یکنواخت برای اسناد حمل ترکیبی» اقدام نمود اما از آنجا که این مقررات نیز جنبه الزام آور نداشت و اعمال آن منوط به توافق طرفین بود نتوانست موجب یکنواختی در این عرصه از حمل و نقل شود.

پس از تلاشهای ناموفق سازمان های خصوصی و نهادهای بین المللی در فراهم کردن مقرراتی یکنواخت در مورد حمل و نقل مرکب، از آنجا که وضع اینگونه مقررات اثرات اقتصادی و نیازهای کشورهای در حال توسعه نیز مورد توجه و بررسی قرار می گرفت، مجمع اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل از آنکتاد درخواست نمود که به تهیه مقرراتی در این زمینه اقدام نماید. در هر حال گروه متشکله پس از ۵۳ جلسه بحث و بررسی پیرامون مشکلات فوق و پس از هفت سال موفق به ارائه سند نهایی شد. این پیش نویس در دو نوبت ارائه شد که منجر به تصویب آن در ۲۴ می ۱۹۸۰ در ژنو شد.
۱-۲- تعارض قوانین
در این مبحث در دو گفتار به بررسی تعریف تعارض قوانین و انواع آن در حمل‌ونقل مرکّب خواهیم پرداخت.
۱-۲-۱- تعریف تعارض قوانین و انواع آن
۱-۲-۱- تعریف تعارض قوانین
هرگاه وضعیتی حقوقی با قوانین دو یا چند کشور ارتباط پیدا کند و قوانین این کشورها نسبت به آن وضعیت به طور یکنواخت حکم ننماید، به‌نحوی‌که نتیجۀ حاصل از اعمال قانون یکی از این کشورها در خصوص وضعیت حقوقی مورد بحث تا نتیجۀ حاصل از اعمال قانون کشوری دیگر در همان مورد متفاوت باشد «تعارض قوانین» به وجود می آید.
با مطالعۀ قواعد مربوط به حقوق بین‌الملل خصوصی متوجه می‌شویم که چگونه باید قانون یکی از این کشورها را جهت حاکم‌نمودن آن، نسبت به وضعیت حقوقی مورد نظر، انتخاب و تعارض قوانین را حل کنیم.
۱-۲-۱-۲- شرایط پیدایش تعارض قوانین
جهت به‌وجودآمدن تعارض قوانین شرایطی لازم است که عبارت‌اند از:

1. 1. شرط اقتصادی یا توسعۀ روابط بین‌المللی؛

1. 1. شرط حقوقی یا عدم وحدت حقوقی؛

1. 1. شرط سیاسی یا اغماض و گذشت قانونگذار و قاضی.

۱- شرط اقتصادی یا توسعۀ روابط بین‌المللی:
هرگاه افرادی از کشور خود به کشورهای دیگری سفر نمایند و یا اموال و اشیا توسط مبادلات از کشوری به کشور دیگر منتقل شوند، اولین عامل پیدایش تعارض قوانین حاصل می‌شود. بنابراین هرچه روابط بین‌المللی توسعۀ بیشتری یابند، موارد تعارض بیشتر شده و اهمیت این رشته نمایان‌تر می‌گردد.
درواقع، موضوع تعارض قوانین هنگامی مطرح می‌شود که یک مسئلۀ حقوقی لااقل به دو کشور مربوط باشد؛ به عبارت دیگر، یک عامل خارجی باید حتماً وجود داشته باشد و در اثر وجود عامل خارجی دو قانون (داخلی و خارجی) مطرح گردد تا بتوان از تعارض قوانین و حقوق بین‌الملل خصوصی صحبت نمود؛ والّا بدون عامل خارجی، موضوع مربوط به حقوق بین‌الملل خصوصی نمی‌باشد.
۲- شرط حقوقی یا عدم وحدت حقوقی:
برای پیدایش تعارض قوانین، لازم است بین نظام‌های حقوقی که در موضوع بین‌المللی دخالت دارند، اختلافی وجود داشته باشد؛ زیرا هرگاه قوانین و مقررات دو کشور در مسئلۀ مورد بحث یکسان باشد، هرگز مسئلۀ تعارض مطرح نمی‌شود.
۳- شرط سیاسی یا اغماض و گذشت قانونگذار و قاضی:
درصورتی‌که قانونگذار و قاضی همواره بخواهد اجرای قانون خود را لازم بداند و اجرای قانون خارجی را در قلمرو خود تجویز ننماید، حتی با مطرح‌شدن تعارض و جمع‌شدن شرایط (۱) و (۲) که ذکر شد، راه‌حلی برای تعارض قوانین نمی‌توان یافت و قانون داخلی اجرا می‌شود. بنابراین با توسعۀ روابط بین‌الملل، باید از طرف مقنن در مواردی اجازۀ اجرای قانون خارجی داده شود و قاضی نیز حق اجرای قانون خارجی در موارد مجاز را داشته باشد.
۱-۲-۲- انواع تعارض قوانین در حمل‌ونقل مرکّب
۱-۲-۲-۱- تعارض رژیم‌های حقوقی ملی با یکدیگر
۱-۲-۲-۱-تعارض مثبت
تعارض مثبت زمانی حادث می‌گردد که مسئله‌ای با دو کشور ارتباط پیدا می‌کند و قواعد حل تعارض هر کشور قانون خود را صلاحیت‌دار می‌شناسد؛ مثل موردی که در خصوص احوال شخصیه و حقوق ارثیۀ ایرانیان مقیم خارجه دعوایی در دادگاه ایران مطرح باشد. در این مورد، چون نظام ایرانی حل تعارض، احوال شخصیه و حقوق ارثیۀ کلیۀ اتباع ایران را ولو اینکه مقیم در خارجه باشند تابع قانون ایران می‌داند.^[۲۴] http://www.pajoohe.com/fa/print.php?UID=42041پس هرگاه محل اقامت ایشان، احوال شخصیه و حقوق ارثیه را تابع قانون اقامتگاه بداند، ناچار بین قواعد ایرانی و قواعد خارجی تعارض مثبت حادث می‌گردد؛ زیرا ازنظر قاضی ایرانی، قانون ایران باید حاکم باشد و حال آنکه ازنظر قاضی کشور خارجی، قانون آن کشور باید حکومت داشته باشد. راه‌حل این نوع تعارض نسبتاً ساده است؛ زیرا دادگاه هر کشور سرانجام قانون خود را نسبت به موضوع متنازع‌فیه اعمال می‌کند.^[۲۵]
http://www.pajoohe.com/fa/print.php?UID=42041
۱-۲-۲-۱-تعارض منفی
این نوع تعارض که بیشتر تحت عنوان «دکترین احاله» شناخته شده، برخلاف تعارض مثبت، زمانی حادث می‌گردد که پرونده‌ای با دو کشور ارتباط پیدا می‌کند و قواعد حل تعارض هیچ‌کدام قانون خود را واجد صلاحیت نمی‌شناسد؛ اعم از اینکه هر کشور حل پرونده را به قانون کشور دیگر (که دعوی در آنجا مطرح است) ارجاع دهد یا آنکه حل پرونده را به قانون کشور ثالثی ارجاع دهد.
بنابراین تعارض منفی در جایی بروز می یابد که هیچ حوزه قضایی صالح به رسیدگی نباشد. در این خصوص باید گفت تاکنون کشورهای زیادی اقدام به وضع قانون در این خصوص کرده اند و همچنین بسیاری در شرف تصویب قوانین می باشند. البته تعداد کشورهایی که در این حوزه قانونی ندارند کم نیست و به همن دلیل اگر معضلی در این خصوص در این کشورها به وجود آید به نظر می رسد مشکلات زیادی بروز خواهد کرد؛ زیرا این کشورها هنوز هیچ اقدامی در خصوص صلاحیت انجام نداده اند تا بتوانند حوزه های صلاحیت در رسیدگی و اجراء را مشخص سازند.
مثلاً هرگاه بین زن و شوهر خارجی که در ایران اقامت دارند دعوای طلاقی مطرح باشد، چنانچه نظام خارجی، طلاق را تابع قانون اقامتگاه بداند، در این صورت، بین نظام ایرانی و نظام خارجی تعارض منفی به وجود می‌آید؛ زیرا حقوق بین‌الملل خصوصی ایران اتباع خارجی مقیم در خاک ایران را ازحیث مسائل مربوط به احوال شخصیه (ازجمله طلاق) مطیع قوانین و مقررات دولت متبوع خود می‌داند؛ حال آنکه حقوق بین‌الملل خصوصی کشور خارجی، احوال شخصیه (ازجمله طلاق) را تابع قانون اقامتگاه می‌داند. پس اگر فرض کنیم زن و شوهری که در ایران اقامت دارند انگلیسی باشند، دعوای طلاق آن‌ها ازنظر قاضی ایرانی تابع قانون انگلیس است؛ حال آنکه ازنظر قاضی انگلیسی، تابع قانون ایران است.^[۲۶]
بنابراین، مسئلۀ احاله، به دو صورت ممکن است ظاهر شود:
الف) احالۀ درجه‌اول: احاله‌ای است که قانون خارجی، حکم پرونده را به قانون کشوری واگذار می‌کند که پرونده در آنجا مطرح است.
ب) احالۀ درجه‌دوم: احاله‌ای است که قانون خارجی، حکم پرونده را به قانون کشور ثالثی واگذار می کند.^[۲۷]
رویۀ قضایی فرانسه، احالۀ درجه‌اول را صریحاً مورد قبول قرار داده است؛ اگرچه درمورد احالۀ درجه‌دوم تردید بیشتری وجود داشته و دادگاه‌های فرانسه تا آغاز نیمۀ دوم قرن بیستم آن را نمی‌پذیرفتند، ولی بعداً این احاله نیز مورد قبول رویۀ قضایی فرانسه واقع شده است.^[۲۸]
۱-۲-۲-۲- تعارض‌های موجود کنوانسیون‌های بین‌المللی با یکدیگر
همان طور که در بالا ذکر شد، کنوانسیون وین^[۲۹] به پیش‌نویس‌کنندگان معاهدات اجازه می‌دهد که جایگاه معاهداتشان را درجایی که قواعدشان با کنوانسیون دیگر ناسازگار است مشخص دارند. در تاریخ رژیم‌های حمل‌ونقل، نخستین نسخۀ کنوانسیون حمل ریلی^[۳۰] CIM در ۱۸۹۳ اجرایی شد. از آن زمان به بعد، بسیاری از رژیم‌های حمل‌ونقل به‌وسیلۀ پروتکل‌ها یا سایر اسناد اصلاح شدند. از آنجایی که این پروتکل‌های اصلاحی کمک چندانی نکرده و حتی در برخی موارد منجر به تعارض با اسناد اولیه شدند، مقررات حل تعارض کنوانسیون‌ها در معاهده یا پروتکل جدید وارد گردید. برخلاف مادۀ ۳۰ کنوانسیون وین، این شرط می‌تواند به پیشگیری از تعارض منجر شود تا اینکه مشخص شود در صورت تعارض، کدام کنوانسیون اعمال خواهد شد. باید گفت که تنها مقرراتی است که باعث می‌شوند محدودۀ اعمال سند محدودتر گردد و بدین‌ترتیب تعارض پیش می‌آید و می‌توانند از تعارض، پیشگیری نمایند. مقررات سند جدیدتر که به رژیم جدیدتر نسبت به رژیم قبلی اولویت می‌دهد باعث نمی‌گردد که رژیم‌های ناسازگار از اعتبار بیفتد. آن‌ها برای اصول راهنمایی که مقرراتی را برای حل تعارض همانند مادۀ ۳۰ وین دارند، مقرر می‌دارند.
نمونه‌ای از تعارض مقررات کنوانسیون‌ها: کنوانسیون مونترال (مادۀ ۵۵)، کنوانسیون کنوانسیون ملل متحد برای حمل‌ونقل مرکّب (مادۀ ۳۰)، کنوانسیون‌های حمل‌ونقل (مادۀ ۲۷ کنوانسیون بوداپست، مادۀ ۶ پروتکل ویزبی، مادۀ ۸ مقررات ژنو، مادۀ ۸ و ۹ مقررات ژنو-ویزبی، مادۀ ۲۵ مقررات هامبورگ و مواد ۸۲، ۸۳، ۸۴ و ۸۶ رتردام) است. البته برخی از این مقررات به بیان حق تقدّمشان در خصوص ارتباط با رژیم‌های حمل‌ونقل حقوقی می‌پردازند. برای مثال، مادۀ ۲ کنوانسیون حمل ریلی روشن می‌سازد که قواعد حقوق عمومی مثل توصیفات مربوط به حمل‌ونقل کالاهای خطرناک و حمایت از حیوانات باید بر رژیم حمل‌ونقل ریلی اولویت داشته باشد.^[۳۱] به‌علاوه، قواعدی وجود دارد که اولویت را به مقررات کنوانسیون‌های بین‌المللی یا قواعد ملی حاکم بر مسئولیت در خسارت هسته‌ای مذکور در کنوانسیون بوداپست، HVR، قواعد هامبورگ و قواعد رتردام می‌دهد. چون این مقررات تأثیر بر تعارض بین کنوانسیون‌ها ندارند، عمیقاً به آن‌ها پرداخته نمی‌شود. بنابراین سایر مقررات که اولویت را به قواعد ملی یا بین‌المللی مربوط به محدودسازی مسئولیت مکان کشتی‌ها در رژیم‌های آبی حمل‌ونقل می‌دهند، دیگر مورد توجه نخواهند بود.
فصل دوم:
سلسله‌مراتب قوانین
باید توجه داشت که دادگاه‌ها به سختی می‌توانند به تعارض‌های بین اسناد حقوقی پی ببرند. جای تعجب نیست که این تعارض‌ها می‌تواند مسائل پیچیده‌ای را مطرح نماید. این مشکلات محدود به فضای حقوقی نیست. از آنجایی که معاهدات، توافق‌هایی بین دولت‌ها هستند، اعمال یکی می‌تواند منجر به حوادثی در عرصۀ سیاست بین‌المللی شود. نتیجه این می‌شود که دادگاه حقوقی، نخست تلاش می‌کند تا همزیستی رژیم‌ها را به طریقه‌ای که بتوانند در کنار هم باشند، تفسیر کند. متأسفانه در همۀ موارد، حل تعارض به آسانی میسر نیست. در چنین مواردی، دشواری‌های حقوقی با اجماع بین‌المللی، سلسله‌مراتب بین کنوانسیون‌ها را در نظر نمی‌گیرند.^[۳۲] زیرا نیاز به اصول راهنمایی در این محدوده و قواعد مشخصی از حقوق عرفی نانوشته در اعمال کنوانسیون‌ها یا قاعده‌های متوالی مربوط به موضوعات یکسان به کار می‌آید. یکی از قواعدی که در موارد خاصی اعمال می‌شود این است که قانون خاص بر عام حمل می‌شود.^[۳۳] جایی که هدف و مقصود کنوانسیون بعدی یا مقررات کنوانسیون، قاعده‌مندساختن مسئله یا مسائلی است که در معاهدۀ قبلی به جزئیات بیان شده و در جایی که هر دو دولت طرف هر دو کنوانسیون هستند، نیاز به تفسیر و اعمال دو کنوانسیون بوده تا قاعدۀ خاص بر قاعدۀ عام اعمال گردد.
در موارد مذکور و در مواردی که کنوانسیون بعدی غیر از این را مقرر دارد، در جایی که بین مقررات دو کنوانسیون مطابقت وجود ندارد، قاعدۀ خاص را باید ارجح دانست.^[۳۴] در ارتباط با ایجاد یک رژیم حمل‌ونقل مرکّب جدید، بحث شده که قواعد حاکم بر حمل‌ونقل مرکّب باید در مقایسه با قواعد حمل‌ونقل تک‌مدلی که عام هستند، قاعدۀ خاص محسوب گردد. بنابراین این رژیم مسئولیتی که به طور مشخص بر حمل‌ونقل مرکّب حاکم است بر حقوق حمل‌ونقل تک‌مدلی (غیرمرکّب) مقدّم می‌باشد.^[۳۵] دیدگاه مقابل هم قابل‌قبول و قانع‌کننده است که شامل رژیم حمل‌ونقل تک‌مدلی یا غیرمرکّب قانون خاص محسوب شده و رژیم حمل‌ونقل مرکّب قانون عام است که تمامی انواع حمل‌ونقل را در بر می‌گیرد، بیشتر قابل دفاع به نظر می‌رسد. به‌علاوه، به نظر می‌آید که محتوای واقعی رژیم مرکّب می‌تواند مسائل دیگر را تحت تأثیر قرار دهد. برای حل تعارض بین کنوانسیون‌های حقوق حمل‌ونقل غیرمرکّب فعلی، قاعدۀ خاص کمتر مناسب است. به همین دلیل مشکل است که تعیین نماییم کدام‌یک از قواعد متعارض حقوق حمل‌ونقل قاعدۀ عام محسوب شده و کدام‌یک خاص‌تر است. برای مثال اگر قرارداد حمل‌ونقل مقرر دارد حمل‌ونقل جاده‌ای مقدّم و بعد مرحلۀ ریلی بین‌المللی در اروپا باشد، برای کالاهایی که هنگام بارگیری در قطار در وسیلۀ نقلیۀ جاده‌ای باقی می‌مانند -حمل‌ونقل از نوعی به نوع دیگر- هر دو کنوانسیون حمل ریلی و کنوانسیون حمل جاده‌ای کالا اعمال می‌گردد. اما حال سؤال این است که کدام‌یک از این رژیم‌ها باید خاص‌تر تلقی گردد؟ در چنین مواردی اعمال قاعده و قانون خاص استفاده نمی‌شود. قواعد دیگری دربارۀ تقدّم قاعده است که برخی از آن‌ها در کنوانسیون وین راجع به حقوق معاهدات ۱۹۶۹ تدوین شده؛ درحالی‌که بقیه، شروط معاهده‌ای خاصی هستند که به‌منظور حل تعارض مقرر شده و مقررات حل تعارض خوانده می‌شود.
۲-۱- توالی معاهدات در کنوانسیون وین
استدلال شده که کنوانسیون وین به‌عنوان سند حقوق بین‌الملل عمومی نباید در خصوص حقوق خصوصی واحد، مثل کنوانسیون‌های حمل‌ونقل اعمال گردد؛ زیرا این کنوانسیون‌ها تمرکزشان بر تنظیم روابط حقوقی طرفین خصوصی است.^[۳۶] بنابراین دیدگاه حقوق بین‌الملل عمومی حداقل با طبیعت حقوقی دوگانۀ کنوانسیون‌های حمل‌ونقل توجیه می‌گردد. هرچند رژیم‌های حمل‌ونقل بیشتر بخش‌های قواعد حقوق خصوصی را تشکیل می‌دهد، آن‌ها عموماً شامل یکسری از قواعدی هستند که حقوق بین‌الملل عمومی دارد. این قواعد به موضوعاتی چون تصویب، الحاق، اصلاح معاهده،^[۳۷] نقض یا ربط معاهده به سایر کنوانسیون‌هایی که حقوقی را اعطا می‌کنند و تحمیل تعهدات بر طرف‌های قراردادیشان طبق حقوق بین‌الملل عمومی مربوط می‌گردند. این جوانب حقوق بین‌الملل عمومی و این دیدگاه که یک کنوانسیون معتبر و لازم‌الاجرا مستقیماً بر طرف‌های قراردادی، این تعهد را تحمیل می‌کنند تا مقررات مورد توافق را اجرا نمایند، به این معناست که خصیصۀ حقوق عمومی کنوانسیون وین، اعمال قواعد مربوط به تقدّم در حقوق حمل‌ونقل بین‌المللی را بی‌اعتبار نمی‌سازد.^[۳۸] بنابراین کنوانسیون وین در جایی که ممکن باشد می‌تواند و باید در تعیین اینکه کدام‌یک از قواعد متعارض در خصوص دعوای راجع به حمل‌ونقل تقدّم دارد، قابل استفاده باشد. این نظر با این حقیقت تقویت می‌شود که قواعد راجع به حق تقدّم در کنوانسیون وین، در اصل، تدوین اصول موجود حقوق عرفی هستند.
۲-۱-۱- کنوانسیون وین راجع به حقوق معاهدات
مادۀ ۲۶ کنوانسیون وین نشان‌دهندۀ یک اصل پایه‌ای حقوق بین‌الملل است: «وفای به عهد». به عبارت دیگر، هر معاهدۀ لازم‌الاجرایی، طرفین را به آن ملتزم نموده و باید توسط آن‌ها با حسن‌نیت به اجرا درآید. با این وجود، اگر دولتی به بیش از یک توافق وارد گردد و این توافق‌ها با هم مطابق نباشد، این اصل کاربرد ندارد.
به‌منظور حل مشکلاتی که از چنین تعارض‌هایی بین کنوانسیون‌ها بروز می‌کند، کنوانسیون وین دارای مواد متعددی است که به رابطه بین معاهدات متعارض و متوالی می‌پردازد؛ برای مثال مادۀ ۵۹ مقرر می‌دارد که معاهده می‌تواند تحت شرایط ذکرشده به حالت تعلیق درآید یا حتی معاهدۀ مقدّم را خاتمه دهد. مادۀ ۵۹، موارد فسخ یا تعلیق تلویحی اجرای یک معاهده به سبب انعقاد معاهدۀ مؤخر را معیّن می‌کند:

اخیراً برخی سازمان ها نقشی به نام مأمور اخلاق یا بازرسی ویژه اخلاق را در سازمان ایجاد کرده اند. بازرسی ویژه اخلاق؛ اعمال اقدامات و دستورالعمل ها را به سوی منش اخلاقی هدایت و راهنمایی می کند. بازرسی ویژه اخلاق مسئول این موارد است. استانداردهای اخلاق را به سمع و نظر همهی کارکنان برساند، سیستمی را برای آگاهی کارکنان جهت همنواسازی خود با استانداردهای اخلاقی طراحی نماید و برنامه های آموزشی اخلاق را برای مدیران و غیرمدیران در همه سطوح سازمان ایجاد نماید. بازرس ویژه اخلاق باید در عرصهی سازمان از قدرت زیادی برخوردار باشد تا کارکنان قسمت های مختلف بتوانند بدون ترس و وحشت از تنبیه با او در ارتباط باشند و از حادث شدن رفتارهای غیراخلاقی در سازمان او را مطلع کنند. علاوه بر این، بازرس ویزه اخلاق باید در رفع ابهام معماهای اخلاقی به مدد کارکنان آید.

۲-۳۱-۲- توسعهی منشور اخلاقی سازمانی
ذی نفعان سازمان که شامل؛ مشتریان و ارباب رجوعان، کارکنان، سرمایه گذاری، جامعهی محلی، گروه های فعال، ارباب جراید و … می باشند. به میزان زیادی گسترش یافته اند. آنان توجه دقیق و موشکافانه ای نسبت به رفتارهای اخلاقی سازمان معطوف داشته اند این رفتارها شامل اقدامات مدیریتی نسبت به افراد داخل و خارج سازمان، رفتار کارکنان با مشتریان و ارباب رجوعان، میزان تعهد سازمان نسبت به گروه هایی مختلف کاری و … می باشند. مضافاً بر این برخی سازمان ها به این نتیجه رسیده اند که منافع کسب و کار در توسعهی برنامه های جامع اخلاق می باشد. سنگ زیربنای برنامه های اخلاق را مجموعه ای از ارزشهای سازمان تشکیل می دهد. سازو کار کلیدی برای فصیح سازی این ارزش ها، منشور اخلاقی می باشد.
در جستجوی تدوین منشور اخلاقی در ابتدا لازم است این منشور تعریف شود: «منشور اخلاقی دستورالعملی رسمی است که در آن ارزش ها و قوانین اخلاقی اساسی مورد انتظار از افراد سازمان بیان می شود.
منشور اخلاقی می تواند ما را با اصول اخلاقی کسب و کار آشنا سازد منشور اخلاقی ابزاری اساسی در راستای ارتقای خوشنامی سازمان، توسعهی فرهنگی، یکپارچه سازی سازمان، ممانعت از اقامه دعوی علیه سازمان و جریمه های متعاقب آن و کمک به ثبات در بازارهای متغیر و دور از کنترل می باشد. همچنین منشور اخلاقی موجب کمک در سازگاری سازمان با محیط جهانی می شود، زیرا آن نقاط مرجع ثابت و شخصی را برای کارکنان فراهم می کند. منشور اخلاقی به عنوان دستورالعمل های تصمیم سازی می باشند و آنها می توانند اطلاعات مورد نیاز را جهت هم راستایی اقدامات کارکنان از لحاظ اخلاقی بودن در اختیارشان قرار دهند.
همان طور که بیان شده، منشور اخلاقی ریشه در ارزش های قوی سازمان دارد به طور مثال اگر سازمانی یکی از ارزش های حاکم، احترام به مشتریان، و ارباب رجوعان است؛ بنابراین در تنظیم منشور اخلاقی باید به این امر توجه داشت و آن را در منشور اخلاقی سازمان لحاظ نمود.
منشور اخلاقی به عنوان مجموعه ای از اصول واقعی درباره چگونه رفتار کردن سازمان ها و اقداماتشان می باشد.
فلسفهی زیادی وجود دارد که نشان می دهد منشور اخلاقی در بالندگی، خوشنامیف عاید سازی منافع برایسازمان مؤثر می باشد. منشور اخلاقی در یک طیف قرار می گیرد که یک سوی آن می تواند زیرپایهی اطاعت و پذیرش و سوی دیگر طیف بر پایهی ارزش های سازمان است. معمولاً سازمان ها در تنظیم منشور اخلاقی بین این دو طیف قرار می گیرند. در شکل می توان این مطلب را مشاهده کرد.
ارزشهای سازمانی
اطاعت و پذیرش
منشورهای ارزش مدار
منشورهای اطاعت مدار
طیف منشور اخلاقی
نمودار(۲-۳) :منشور اخلاقی
یعنی بخشی از دستورالعمل ها «اطاعت مدارم و بخش دیگر «ارزش مدار» است. در متعالی ترین شکل اخلاقی بودن سازمان ، منشور اخلاقی ارزش مدار است. اینگونه منشورها، فهرستی از آنچه فرد باید انجام دهد یا نباید انجام دهد؟ ارائه نمی دهد بلکه اصول معینی را بیان می کند که اساس رفتاری کارکنان سازمان ویژه ای را مشخص می نماید منشورهای اطاعت مدار به طور مستقیم و مشخص رفتارهای کارکنان را هدایت می کنند و طوری طراحی شده اند که سازمان رادر مقابل شکایات و اقامه دعوی، مصون می دارند.( گیوریان،۱۳۹۰، ص ۱۸۱و ۱۸۴)

اضلاع هشت گانه اخلاق حرفه ای
اخلاق حرفه ای به منزله دانش: اخلاق حرفه ای در درجه اول یک دانش و معرفت است. مجموعه ای اطلاعات و آگاهی های پراکنده، موردی، جزئی و غیرقابل قبول تحقیق نمی تواند توقعات یاد شده را برآورد.
مسایل و معضلات اخلاقی در مشاغل و حرفه ها به ویژه به بعد سازمانی محتاج پژوهش و تحقیق روشمند و دارای مبانی معینی است دانش بودن اخلاق به همین معناست.
نقش کاربردی : کاربردی بودن دانش اخلاق نیز در گرو ارائه قواعد عملیاتی و اصول راهبردی است که در شرایط عینی سازمان کارایی داشته باشد.
صبغه حرفه ای : در عالم حرفه محتاج دانش خاص هستیم که بتواند معضلات خاص آن حرفه را پاسخگو باشد و لذا در اخلاق کلیه مشاغل آیین نامه های اخلاق حرفه ای تنظیم شده است. هویت حرفه امروزه از پیچیدگی شگفت آوری برخوردار است و هر دانش ناظر به آن محتاج ابزارها و روش های علمی خاص است.
دانش بومی : انسان اگر چه نیازهای مشترک و مسائل اخلاقی بیش و کم واحدی دارد اما فرهنگ، قومیت، زبان، سوابق تاریخی اجتماعی به مسایل و معضلات اخلاقی تعیّن می دهند و این تعیّن در رفع معضلات اخلاقی نقش اساسی دارد. آئین نامه اخلاق حرفه ای صنعت خودروسازی در ایران را نمی توان صرفاً با ترجمه آئین نامه اخلاق حرفه ای خودرو تویوتا تأمین کرد.
اسلامی بودن : اخلاق حرفه ای که بتواند توقعات را برآورد باید در عین حرفه ای بودن، اسلامی باشد و مراد از اسلامی بودن بهره مندی از منبع بسیار مهم قرآن و روایات است و البته این به معنای بی نیازی از سایر منابع نیست.
دانش انسانی: اخلاق برای بشر است و در هر نظام اخلاقی محور اخلاق انسانیت است. انسانی بودن اخلاق مستلزم آن است که متخصص اخلاق، انسان را بشناسد و لوازم زندگی را دریابد و تمایز بین انسان به خود رسیده و انسان از خود بیگانه را فهم کند و برای انسان سخن بگوید: تعهدات اخلاقی چیزی جز رعایت حقوق مردم نیست.
ویژگی های زبانی : کارایی اخلاق حرفه ای تا حدودی مرهون زبان آن است.
روشنی زبان شرط گریزناپذیر هر گونه دانش است که از تکالیف آدمی سخن می گوید. زیرا ابهام در زبان بلاتکلیف ماندن مخاطب را در پی دارد.انگیزش بودن زبان نیز شرط انکارناپذیر موفقیت برنامه آموزش در اخلاق است.
دانش میان رشته ای : علم اخلاق از روی آورد میان رشته ای ناگزیر است. اما مطالعه میان رشته ای در آمیختن بی برنامه و بدون روش علوم مختلف نیست چرا که از آن جز التفاط حاصلی به بار نمی آید. بنابراین متخصص اخلاق باید با ابزارها و روش های دینامیکی مطالعه میان رشته ای خود را به ثمر برساند (قراملکی، ۱۳۸۳: ۱۲۸-۱۳۸).
دانشی بودن
نقش کاربردی
اسلامی بودن
اخلاق حرفهای
صبغهی حرفهای
روی آورد
میان رشتهای
بومی بودن
زبان روشن و انگیزش
دانش انسانی
نمودار (۲-۴) :اضلاع هشت گانه اخلاق حرفه ای

هوش
هوش به معنای توان بیولوژیکی برای تحلیل نوع خاصی از اطلاعات به روشی معین است ، هوش رفتار حل مسئله سازگارانه ای است که در راستای تسهیل اهداف کاربردی و رشد سازگارانه جهت گیری شده است. رفتار سازگارانه ، شباهت اهداف متعددی را که باعث تعارض درونی می شود ، کاهش می دهد. این مفهوم هوش ، مبتنی بر گزاره ای است که فرایند حرکت به سوی اهداف ، انجام راهبردهایی را برای غلبه بر موانع و حل مسئله ضروری می سازد.
گاردنر هوش را مجموعه توانایی هایی می داند که برای حل مسئله و ایجاد محصولات جدیدی که در یک فرهنگ ارزشمند تلقی می شود ، به کار می رود. از نظر وی انواع نه گانه هوش عبارتند از : هوش زبانی ، موسیقیایی ، منطقی – ریاضی ، فضایی ، بدنی – حرکتی ، هوش فردی (که شامل هوش درون فردی و بین فردی می شود) ، هوش طبیعتی و هوش وجودی که شامل ظرفیت مطرح کردن سؤالات ورودی است ،
مفهوم تحلیلی غرب از هوش ، بیشتر شناختی است و شامل پردازش اطلاعات می شود ، در حالی که رویکرد ترکیبی شرق نسبت به هوش ، مؤلفه های گوناگون عملکرد و تجربه انسان ، از جمله شناخت ، شهود و هیجان را در یک ارتباط کامل (یکپارچه) در بر می گیرد.
در مجموع ، هوش عموماً باعث سازگاری فرد با محیط می شود و روش های مقابله با مسائل و مشکلات را در اختیار او قرار می دهد. همچنین توانایی شناخت مسئله ، ارائه راه حل پیشنهادی برای مسائل مختلف زندگی و کشف روش های کارآمد حل مسائل از ویژگی های افراد باهوش است.)غباری بناب ودیگران،۱۳۸۶)

هوش معنوی
مفهوم هوش معنوى در ادبیات آکادمیک روان شناسى براى اولین بار در سال ۱۹۹۶ توسط استیونز و بعد در سال ۱۹۹۹ توسط امونز مطرح شد. به موازات این جریان، گاردنر مفهوم هوش معنوى را در ابعاد مختلف مورد نقد و بررسى قرار داد و پذیرش این مفهوم ترکیبى معنویت و هوش را به چالش کشید. هوش معنوى، موضوع جالب و جدیدى است که مطالب نظرى و نیز یافته های پژوهشی و تجربى در مورد آن بسیار اندک است. اخیرا، این موضوع نظر بسیارى از صاحب نظران و محققان را به خود جلب کرده است.
هوش معنوى قادر است که هشیارى یا احساس پیوند با یک قدرت برتر یا یک وجود مقدس را تسهیل کند یا افزایش دهد (سیسک و تورنس، ۲۰۰۱ ). هوش معنوى سازه هاى معنویت و هوش را درون یک سازه جدید ترکیب مى کند. در حالى که معنویت با جستجو و تجربه عناصر مقدس ، معنا، هوشیارى اوج یافته و تعالى در ارتباط است، هوش معنوى مستلزم توانایى هایى است که از چنین موضوعات معنوى براى تطابق و کنش اثربخش و تولید محصولات و پیامدهاى با ارزش استفاده مى کند.
به طورکلى مى توان پیدایش سازه هوش معنوى را به عنوان کاربرد ظرفیت ها و منابع معنوى در زمینه ها و موقعیت هاى عملى در نظر گرفت. افراد زمانى هوش معنوى را به کار مى برند که بخواهند از ظرفیت ها و منابع معنوى براى تصمیم گیرى هاى مهم و اندیشه در موضوعات وجودى یا تلاش در جهت حل مسائل روزانه استفاده کنند.
بنابراین، هوش معنوى موضوعات ذهنى معنویت را با تکالیف بیرونى جهان واقعى ادغام مى کند. دیدگاهی که هوش چندین توانایی مختلف را در بردارد ، به وسیله ی روند اخیر در عصب شناسی و روان شناسی شناختی حمایت شده است. تصور هوش معنوی مارا قادر می سازد که چیزها را همان طور که هستند ببینیم، عاری از تحریفات ناهشیار در مقابل افکار آرزومندانه یا درک قطعیت، تمرین هوش معنوی ایجاب می کند که با واقعیاتی هستی گرایانه از قبیل آزادی، رنج، مرگ و درگیر شدن با جستجوى دائمی برای معنا، مواجه شویم.
هوش معنوی هم چنین برای بسیاری از مردم، دلالت بر حساسیت زیبایی شناختی و تحسین زیبایی دارد و از لحاظ فیزیکی، بعضی اوقات با حساسیت به انرژی نافذ جاری در بدن مرتبط است. روش هایی از قبیل مراقبه، یوگا و ورزش های رزمی که مغز را آرام می کنند، می توانند آگاهی را گسترش داده و حساسیت ادراکی را به انرژی، صدا، نور و سطوح نافذ و دقیق هشیاری پالایش کنند.