که به تلبیس و حیل دیو مسلمان نشود^[۱۵]

اسم اعظم بکند کار خود ای دل خوش باش

از میان مخلوقات جهان هستی انسان یگانه مخلوقی است که قادر است با اسماء الهی ارتباط خاصی برقرار نماید . از سویی در روز خلقت اسماء الهی به او تعلیم داده شده است . «وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ کُلَّها» (بقره/ ۳۱) و از سوی دیگر خداوند از او خواسته که او را با این اسماء بخواند : « وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏ فَادْعُوهُ بِها» ( اعراف/ ۱۸۰) ، « قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمنَ أَیًّا ما تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏ » (إسراء / ۱۱۰) همچنین شیوه ی ادعیه ی مأثور از ائمه (ع) نیز تمرکز بر اسمایی است که گاهی عموماً از آن یاد می شود و گاهی مشخصاً و بر ذکر اسماء الهی تأکید دارند . (مدرسی ، ۱۳۷۷ : ۳ / ۴۲۹-۴۲۸) به عنوان نمونه به فرازی از دعای جوشن کبیر اشاره می شود : «اللّهُمَ إنّی أسئَلُکَ بِاسْمِکَ یا عَلِیُّ یا وَفیُّ ، یا غَنِیُّ یا مَلِیُّ ، یا حَفِیُّ یا رَضِیُّ ، یا زَکِیُّ یا بَدِیُّ ، یا قَوِیُّ یا وَلِیُّ» ( قمی ، ۱۳۸۴ / ۱۸۳)
در روایات گهرباری که از معصومین (ع) روایت شده این مطلب بیان شده است چنانچه رسول خدا (ص) فرموده اند :« لِلّهِ عَزَّ وَجَلَ تِسعَه و تِسعون أسماء مَن دَعا اللهَ بِها إستِجابَ لَهُ وَ مَن أحصاها دَخَلَ الجَنّه» (عروسی حویزی ، ۱۴۱۵ : ۵ / ۲۹۹ ) خداوند عز وجل را نود و نه اسم است هرکس خدا را بدان ها بخواند خدا دعایش را مستجاب می کند و هر که آن نام ها را برشمارد به بهشت درآید . بنابراین رمز توکل و گشایش امور انسان با استمداد از اسماء الهی محقق خواهد شد .

۲-۲-۲-۳-۴ ایجاد کمیت
یکی از دست آوردهای شفع امور ایجاد کمیت های منفصل و متصل است . از نظر فلسفه ی ریاضی ، در جهان مشهود ، صورت های گوناگون و لوازم و آثار آن ها ، کمیت ها و مقدارها هستند. واحد «یک» به تنهایی چون پیش از کمیت و تشکیل دهنده ی آن می باشد ، خود کمیت نیست و همین که واحد دیگر قرین آن شود بی نهایت افزایش می یابد و چون جزئی از آن کسر شد ، بی نهایت کوچک می شود . از این نظر سراسر جهان طبیعت و پدیده های آن نمودار کمیت های منفصل و متصل است و این کمیت ها از انضمام و امتداد واحدها حاصل می شود . (طالقانی ،‌۱۳۶۲ : ۴ / ۴۷-۴۵)
۲-۲-۲-۳-۵ معرفت
معرفت راه نزدیکی و تقرب جستن به خدا و انس گرفتن به مناجات با او و رمز رستگاری است . چنانچه انسان با نگاهی ژرف به مخلوقات هستی بنگرد و در آفرینش و چینش مخلوقات اندکی تأمل کند و بیندیشد ، درمی یابد چه زیبا در عرصه ی پهناور گیتی از قعر دریاها تا اوج آسمان ها هر مخلوقی را شفع و قرینی است و چه بسا بسیاری از آن ها به چشم انسان نیایند. زیباتر اینکه آفرینش چنین مخلوقاتی به تدبیر خالقی رقم خورده
است که « وَتر » است . در روایتی رسول خدا (ص) فرموده اند : «إنّهُ وَترٌ یُحِبُّ الوَتر» ( بابویه قمی ، ۱۳۹۸ : ۲۱۹ ) واژه پژوهان در بیان معانی « وَتر » این چنین نگاشته اند : « الفَرد أو ما لَم یَتَشَّفَع من العَدَد » (ابن منظور ، ۱۴۱۴ : ۵ / ۲۷۳ ؛ مصطفوی ، ۱۳۶۰ : ۱۳/ ۲۰) بنابراین خداوند متعال فرد است. از خلق جدا و از هر جهت متصف به وحدانیت است از سویی «الواحِد القَهّار» و از سوی دیگر «أحَد» و «صَمَد» است . نه درصفاتش همنام و نه در ملکش شریک دارد . « فَتَعالَى اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَق‏ » (طه / ۱۱۴) (طالقانی ، ۱۳۶۲ : ۴ / ۴۷-۴۵) بنا بر آنچه گفته شد تنها هستی بی انتها و بی همتا و بدون ماهیت ، ذات پاک خداوند است و تمامی ممکنات مرکب از ماهیت و وجود و دارای قرین در سایه ی الطاف ایزد یکتا هستی یافته اند . (مکارم شیرازی ، ۱۳۷۴ : ۲۶ / ۴۴۵-۴۴۴)
شکل( ۲-۷ ) : پیامد های شفع
۲-۲-۲-۴ انفعالات مخاطبین در برابر شفع
حال که پهنه ی عالم هستی از پیوستگی و قرین شدن شفع ها گسترش یافته است و تنها ذات یکتای خداوند متعال فرد است انفعالی که از جانب مخلوقات هستی رخ می دهد چیزی نیست جز زمزمه هایی خاموش که در پهنه ی عالم هستی طنین افکنده است .
۲-۲-۲-۴-۱ تسبیح
تسبیح به معنای پاک و منزه دانستن از عیوب است . ساختمان و نظم عالم هستی بیانگر این است که پدیدآورنده این عالم واحد و یکتا است . خدایی که به تنهایی ، خود مرجع همه ی عالم و با وحدت خود پدید آورنده ی حوائج و تکمیل کننده ی نواقص است ، وجود او از هر گونه نقص و عیب ، حاجت و نیاز ، همسر و فرزند و قرین و شریک مبرّا است . (طباطبایی ، ۱۳۷۴ : ۱۳ / ۱۵۰)
*وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَکاءَ الْجِنَّ وَ خَلَقَهُمْ وَ خَرَقُوا لَهُ بَنِینَ وَ بَناتٍ بِغَیْرِ عِلْمٍ سُبْحانَهُ وَ تَعالى‏ عَمَّا یَصِفُونَ (انعام/ ۱۰۰)
*قُلْ لَوْ کانَ مَعَهُ آلِهَهٌ کَما یَقُولُونَ إِذاً لابْتَغَوْا إِلى‏ ذِی الْعَرْشِ سَبِیلاً (إسرا ء / ۴۲) سُبْحانَهُ وَ تَعالى‏ عَمَّا یَقُولُونَ عُلُوًّا کَبِیراً (إسراء/ ۴۳)
*اللَّهُ الَّذِی خَلَقَکُمْ ثُمَّ رَزَقَکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یُحْیِیکُمْ هَلْ مِنْ شُرَکائِکُمْ مَنْ یَفْعَلُ مِنْ ذلِکُمْ مِنْ شَیْ‏ءٍ سُبْحانَهُ وَ تَعالى‏ عَمَّا یُشْرِکُونَ (روم/ ۴۰)
* وَ یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا یَضُرُّهُمْ وَ لا یَنْفَعُهُمْ وَ یَقُولُونَ هؤُلاءِ شُفَعاؤُنا عِنْدَ اللَّهِ قُلْ أَ تُنَبِّئُونَ اللَّهَ بِما لا یَعْلَمُ فِی السَّماواتِ وَ لا فِی الْأَرْضِ سُبْحانَهُ وَ تَعالى‏ عَمَّا یُشْرِکُونَ (یونس/ ۱۸)
بنابراین تسبیح و ستایش سزاوار خداوندی است که پاک و منزّه است و بر پیوستگی ذرات بنیاد هستی را استوار کرد .
۲-۲-۲-۴-۲ تحمید
حمد به معنای ثنا و ستایشی است که در برابر عمل جمیلی که ثنا شونده به اختیار خود انجام می دهد ، صورت می گیرد . ( همان ،‌۱۳۷۴ : ۱ / ۳۱-۳۰ ) حال که خداوند نظام آفرینش را در اوج زیبایی آفریده است ،‌« الَّذِی أَحْسَنَ کُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلَقَه‏» (سجده/۷) به گونه ای که نه تنها هر مخلوقی به تنهایی زیبا و نمود تجلی جمال حق است بلکه این زیبایی زمانی که رنگی مزدوج و مقرون به خود بگیرد ، مضاعف می شود . چه زیبا تمام مخلوقات پراکنده در
هستی به خاطر رفع نیاز ها و حوائج خویش در شبکه ی خلقت با یکدیگر مقرون و مرتبط می شوند تا نظام هستی حیات یابد و این گردهمایی عظیم ساخته ی « أحسن الخالقین » است .

فکر مشاطه چه با حسن خداداد کند^[۱۶]

گوهر پاک تو را از مدحت ما مستغنیست

*وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیراً ( إسراء / ۱۱۱)
* وَ هُوَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ لَهُ الْحَمْدُ فِی الْأُولى‏ وَ الْآخِرَهِ وَ لَهُ الْحُکْمُ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ (قصص/ ۷۰)
*هُوَ الْحَیُّ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ (غافر/ ۶۵)
حمد شایسته ی یکتا وجودی است که زیبایی مطلق است و در زیبایی شریک و همتایی ندارد و تمام زیبایی به دست او است.
۲-۲-۳ مثانی
واژه پژوهان واژه ی « مثانی» را از ریشه ی « ثَنی» و به معنای عطف و انعطاف ، برگرداندن و پیچیدن دانسته اند.(فراهیدی، ۱۴۱۰ : ۸ / ۲۴۲ ؛ ابن منظور،۱۴۱۴ :۱۴/۱۱۵ ؛ قرشی، ۱۳۷۱ : ۱/۳۱۹؛مصطفوی ، ۱۳۶۰ : ۲ / ۳۲-۳۰ ) چنان چه عرب به ریسمان بافته شده از پشم یا مو «ثَنایه» یا «المِثناه، المثناه» می گوید. (ابن منظور، ۱۴۱۴ : ۱۴ /۱۲۱؛مصطفوی، ۱۳۶۰ : ۲/۳۱ ؛ابن فارس، ۱۲۶۶ : ۱/۳۹۱ ) از حیث اینکه از دو رشته ی به هم پیچیده تشکیل یافته است و نیز به زانو و آرنج حیوانات «مثانی الدابه» اطلاق می گردد.(ابن منظور، ۱۴۱۴ : ۱۴/۱۲۳ )به اعتبار اینکه آرنج، بندگاه میان ساعد و بازوست و محلی است که دست خم می شود و دو قسمت می گردد. چنان چه زانو که حد واسط ران و ساق نیز قرار دارد چنین خاصیتی دارد. به پیچ کوه و جاده ی کوهستانی که برای صعود باید از آن عبور کرد «الثنیه مِن الجَبل» تعبیر می گردد گویی راه را به دو قسمت تقسیم می کند. (راغب، ۱۴۱۲ :۱۷۸) همچنین واژه پژوهان در معنای «ثنا» چنین گفته اند : آن چه را که از خوبی های مردم برشمرده می شود و پیاپی بازگو می گردد همان گونه که در مدح، صفات نیک به یکدیگر عطف می شوند.(قرشی، ۱۳۷۱ : ۱/۳۲۰-۳۱۹ ) (راغب، ۱۴۱۲ : ۱۷۸) توضیحات فوق در تمام موارد مذکور انعطاف و پیچشی که مستلزم وجود دو رکن است دیده می شود زیرا که عطف کردن به معنای پیچاندن و ارتباط چیزی به چیز دیگر است. (طبرسی، ۱۳۶۰ : ۱۲/۹ )
بنابراین واژه پژوهان درمعنای مثانی این چنین بیان کرده اند : «هو بِمعنی الإنعطافات و الصوارف» (مصطفوی، ۱۳۶۰ : ۲/۳۲) وبرخی نیز معتقدند که واژه ی مثانی جمع مثنیه اسم مفعول از «ثنی» و به معنای معطوف است.(قرشی،۱۳۷۱:۳۲۱-۳۱۹؛طباطبایی، ۱۳۷۴ : ۱۷/۳۸۹ ؛واعظ خراسانی، ۱۴۲۵ : ۸ /۶۷۲-۶۷۱)
۲-۲-۳-۱ مثانی اساسی
از سویی در نظام معنایی قرآن کریم واژگانی وجود دارد که اگر چه صورت مفرد آن ها در زبان عربی رایج بوده است ولی قرآن کریم واضع صورت تثنیه ی آن ها بود ه است و آن ها را به صورت تثنیه استفاده کرده است . از سوی دیگر آیه ی «إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ » (زخرف / ۳) اشاره به این مطلب داردکه گویا حقیقت قرآن در ام الکتاب و یا لوح محفوظ نمودی متفاوت با شکل عبارت ها دارد که با تبدیل و جعل آن به صورت عبارات عربی، قرآن مشهود پدیدار شده است. (میرباقری، ۱۳۸۵ : ۲۴۹ )

. دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷)، لغت نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران؛ معین، محمد (۱۳۸۱)، فرهنگ معین، تهران: انتشارات امیرکبیر. ↑
. model, design, exemplar, form, template ↑
. http://www.encyclo.co.uk/search.php : ۲۰۱۳/۱/۶ ↑
. In the sciences, a model is an estimate of how something works. ↑
. A simplified representation of a system ↑
. http://www.webdictionary.co.uk/definition.php ↑
. a simplified description of a complex entity or process ↑
.. مرکز الگوی اسلامی‌ایرانیِ پیشرفت (۱۳۹۱)، چیستی و مفهوم الگوی اسلامی‌ایرانیِ پیشرفت و نقشه راه و فرایند طراحی، تدوین، تصویب و پایش الگو، تهران: انتشارات معاونت هماهنگی و نظارت فرایندی مرکز الگوی اسلامی‌ایرانیِ پیشرفت، ص ۱۰. ↑
. ‌ایراندوست، محمدحسین (۱۳۹۱)، آزادی در الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، در: مجموعه مقالات چهارمین نشست اندیشه­ های راهبردی جمهوری اسلامی‌ایران با موضوع آزادی، تهران: انتشارات بنیاد الگوی اسلامی-‌ایرانیِ پیشرفت، ص ۵۹۸. ↑
. ر.ک. به: انتقاد ریاست قوه قضائیه از دولت به جهت تأخیر عمدیِ چندین ساله­ی دولت در ارسال لوایح قضائی به مجلس برای تصویب، در آدرس الکترونیکی:

http://rhoghough.ir/?p=9790 ↑
. برای مطالعه تفصیلی پیرامون‌ایرادهای تقلید در امروزه از سنت­های کیفری مسلمانان دوره میانه تمدن اسلامی، ر.ک. به:
Peters, Rudolph (2003). Crime and Punishment in Islamic Law: Theory and Practice from the Sixteenth to the Twenty-First Century (Themes in Islamic Law), Cambridge: Cambridge University Press.
↑
. که نمونه‌این حالت سوم، قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ است. ↑
. ر.ک. به: قانعی راد، محمدامین (۱۳۸۴)، جامعه ­شناسی رشد و افول علم در‌ایران، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور. ↑
. ر.ک. به: وصفی، محمدرضا (۱۳۸۷)، نومعتزلیان؛ گفت­و­گو با نصر حامد ابوزید، عابد الجابری، محمد ارکون، حسن حنفی، تهران: نشر نگاه معاصر. ↑
. ر.ک. به: ولایتی، علی اکبر (۱۳۸۴)، پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و‌ایران (از پیدایش تا شکوفایی)، تهران: انتشارات وزارت خارجه. ↑
. معتمدی، اسفندیار (۱۳۹۱)، تاریخ علم در‌ایران (از آغاز اسلام تا عصر صفوی)، تهران: انتشارات مهاجر، ص ۱۹۴. ↑
. مرتبه نخست مقارن ظهور صفویه بود. ↑
. متأسفانه‌این کج­فهمی در سیاست جنایی تقنینی‌ایران کاهش نیافته و بلکه تشدید هم شده است! مقنن همچنان در تداوم رویکرد اخباری، روایات مربوط به کیفر تعزیری شلاق را ترجمه و به قانون تزریق کرده است. در ماده ۲۴۴، ۲۵۳ و تبصره ۱ ماده ۲۵۱ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق برای مجرم مقرر شده است؛ در حالی که‌این تعبّد به روایات، خلاف خودِ روایتِ «التعزیر بما یراه الحاکم» است که صراحتاً تذکر می­دهد کیفرهای تعزیری در صدر اسلام را لزوماً ادامه ندهید و هر زمان و مکان، از نو به تعیین نوع و میزان و نحوه اجرای کیفر بپردازید. با‌این حال، مقننِ‌ایرانی همچنان ترجمه می­ کند و به عقلانیت دینی و حرمت شارع که بر عدم موضوعیت‌این کیفرها تصریح کرده، لطمه می­زند. ↑
. ماده ۲۲۵: «حد زنا برای زانی محصن و زانیه محصنه رجم است. در صورت عدم امکان اجرای رجم با پیشنهاد دادگاه صادرکننده حکم قطعی و موافقت رئیس قوه قضائیه چناتچه جرم با بینه ثابت ضده باشد، موجب اعدام زانی محصن و زانیه محصنه است و در غیر‌این صورت موجب صد ضربه شلاق برای هر یک می­باشد». آشکارا دیده می­ شود که‌این ماده، به رغم اذعان به عدم امکان رجم (که دلایل‌این عدم امکان را هم نگفته و از باب دلالت اطلاق بر عموم باید مصلحت و پیشگیری از وهن اسلام و فشارهای بین ­المللی و… را از جمله‌این دلایل و از اهم آنها دانست) باز هم حکم به رجم کرده است! یعنی یکی از دو فرض مطرح در‌این ماده، فرض عدم امکان رجم است که در همین فرض، مقنن تصیح داشته در موارد عدم امکان رجم، باید رجم کرد!!!‌این تناقض آشکار، توجیه­ناپذیرتر از آن است که حتی اغماض­گرانه بتوان آن را لفاظی تقنینی دانست.‌این یک تناقض آشکار است. ↑
. ماده ۲۲۰: «در مورد حدودی که در‌این قانون ذکر نشده است طبق اصل یکصد و شصت و هفتم (۱۶۷) قانون اساسی جمهوری اسلامی‌ایران عمل می­ شود». طبق نظر مشهور حقوقدانان، اصل ۱۶۷ قانون اساسی ناظر بر امور مدنی است و چنانچه آن را به امور کیفری نیز بتوان تسرّی داد،‌این تسرّی صرفاً باید ناظر به تشخیص مصادیق و معانی کلمات فقهیِ به­کار رفته شده در قوانین جزایی باشد، نه در اصلِ جرم­انگاری.‌این تفسیر صحیحِ حقوقدانان از اصل ۱۶۷، کاملاً همسو با اصل قانونی بودن جرایم و مجازات­ها و اصل تفسیر به نفع متهم و اصل منع عطف بماسبق قوانین کیفری است. متأسفانه قاده مجازات اسلامی جدید در ماده ۲۲۰، دایره تفسیر اصل ۱۶۷ را توسعه داده و اطلاقِ‌این ماده گویی اجازه رجوع به فقه برای کیفررسانی به افعال و ترک افعالی که جرم­انگاریِ قانونی نشده­اند را می­دهد. ↑
. اگرچه ↑
. بند «ث» ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی، تعزیر بدل از قصاص نفس را غیرقابل تعویق و تعلیق دانسته و ماده ۵۲ نیز محکومیت به دیه (که عموماً مجازات جنایات غیرعمدی است را موجب لغو تعلیق محکومیت دانسته است؛ در حالی که ارتکاب صدمات بدنی غیرعمدی ناشی از عمد و سوءنیت نیستند و نمی­ توان محکومٌ­علیهِ تعلیقی، حسن­نیست خود را در دوره تعلیق نشان نداده و لذا شایستگی تعلیق را ندارد. تعزیر بدل از حبس نیز در قانون قبلی مجازاتی غیرقابل تعلیق نبود و قنون جدید، در کنار تأسیسات ارفاقی نوآورانه­ی متعددش،‌این سختگیری­های بی­منطق را نیز إعمال کرده است. توسعه موازی تأسیسات ارفاقی و تأسیسات سختگیرانه در‌اینجا نه ناشی از یک سیاست کیفری افتراقی و هدفمند، بلکه نتیجه سرگردان بودنِ سیاست کیفری تقنینی‌ایران است. ↑
. شاملو، باقر و حسین نصیرباغبان (۱۳۹۰)، اصول حاکم بر مجازات­های بدنی، تحقیقات حقوقی، شماره ۵۶، ص ۱۴۷. ↑
. . برای نمونه، می­توان به قطعنامه اخیر مجمع عمومی سازمان ملل متحد که در ۳۰ آذرماه ۱۳۸۹ (مطابق با ۲۱ دسامبر ۲۰۱۰) به تصویب رسیده بود اشاره نمود.‌این قطعنامه ابتدا در کمیته حقوق بشر علیه اجرای اعدام و سنگسار در‌ایران به تصویب رسید. ↑
. مهرپور، حسین (۱۳۷۲)، دیدگاه های جدید در مسائل حقوقی، تهران: انتشارات اطلاعات، ص ۱۲۴. ↑
. ر.ک. به: منتظری، حسینعلی (۱۴۰۹ق)، دراسات فی ولایه الفقیه، ج ۲، قم، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه، صص ۵۳۴- ۳۰۵. ↑
. رهامی، محسن (۱۳۸۲)، تحول و تعدیل مجازاتها در نظام کیفری جمهوری اسلامی‌ایران، حقوق خصوصی، دوره ۱، شماره ۴. ↑
. ر.ک. به: توسلی نائینی، منوچهر (۱۳۸۹)، آسیب­شناسی رشته­ های حقوق با توجه به بررسی تطبیقی آموزش رشته­ های حقوق در‌ایران و فرانسه، پژوهش­نامه انتقادی متون و برنامه ­های علوم انسانی، سال دهم، شماره ۲. ↑
. صفاری، علی و امیر‌ایروانیان (۱۳۸۸)، نقش سیاست­گذاری­های دولتی بر تشدید روند کودک­آزاری، تحقیقات حقوقی، شماره ۴۹، ص ۲۳۹. ↑
. عباداللهی، حمید ( ۱۳۸۹)، موانع ساختاری استقرار قانون در‌ایران؛ مطالعه موردی‌ایران عصر صفویه، مطالعات تحقیقات فرهنگی، دوره ۳، شماره ۹، ص ۱۲۸. ↑
. ر.ک. به تحقیقات فراوانی، از جمله: ۱- پورمحمدی املشی، نصرالله (۱۳۸۷)، کنکاش آثار نظام اداری صفوی؛ تغییرات اجتماعی و اقتصادی در‌ایران عصر صفوی، کتاب ماه تاریخ و جغرافی، شماره ۱۲۵؛ ۲- همایون کاتوزیان، محمدعلی (۱۳۸۱)، بنیان حودکامه دولت و جامعه در‌ایران، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره ۴۱ و ۴۲؛ ۳- حاجی­بابایی، مجید (۱۳۸۹)، بازشناسی تعامل روحانیت و صفویان، تاریخ‌ایران، شماره ۶۲. ↑
. امین، سید حسن (۱۳۸۲)، تاریخ حقوق‌ایران، تهران: انتشارات دایره المعارف‌ایران­شناسی، ص ۲۸۳. ↑
. عبادالهی، پیشین، ص ۱۴۸. ↑
. راسخ، محمد (۱۳۸۵)، ویژگی­های ذاتی و عرضی قانون، مجلس و پژوهش، شماره ۵۱، ص ۱۳. ↑
. گرجی، علی اکبر (۱۳۸۷)، حاکمیت قانون در نظام حقوقی جمهوری اسلامی‌ایران: امکان­سنجی یک نظریه، تحقیقات حقوقی، شماره ۴۸، ص ۱۳۲. ↑
. یزدانیان، علیرضا (۱۳۸۹)، قلمرو فقه در حقوق موضوعه‌ایران، پژوهش­نامه انتقادی متون و برنامه ­های علوم انسانی، سال دهم، شماره ۲، ص ۸۲. ↑
. ویژه، محمدرضا (۱۳۸۸)، تأملی بر سلسله مراتب هنجارها در نظام حقوقی جمهوری اسلامی‌ایران، راهبرد، ش ۵۰، ص ۱۲. ↑
. مهرپور، حسین (۱۳۷۲)، اصل چهارم قانون اساسی و قلمرو شمول آن، دیدگاه­ های جدید در مسائل حقوقی، تهران: انتشارات اطلاعات، ص ۸۴. ↑
. مهرپور، حسین (۱۳۷۰)، قلمرو اجرای قوانین اسلامی در محاکم قضایی، کانون وکلا، ش ۵، ص ۳۴۹. ↑
. کاتوزیان، ناصر (۱۳۷۶)، «جایگاه حقوق اسلامی در نظم حقوقی»، گامی به سوی عدالت، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ص ۳۵۳. ↑
. جباری، مصطفی (۱۳۸۷)، فتوا یا قانون؟ نگاهی به اصل ۱۶۷ قانون اساسی، فصلنامه حقوق (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی)، دوره ۳۸، شماره ۳، ص ۱۲۸. ↑
. ر.ک. به: یزدانیان، علیرضا (۱۳۸۹)، قلمرو فقه در حقوق موضوعه‌ایران، پژوهش­نامه انتقادی متون و برنامه ­های علوم انسانی، سال دهم، شماره ۲، ص ۸۴. ↑
. کاتوزیان، ناصر (۱۳۷۷)، فلسفه حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار، ج ۲، ص ۴۱۱. ↑
. مرکز پژوهش­های مجلس (۱۳۹۰)، معیار فتوا در قانونگذاری، کد موضوعیِ اثر پژوهشی: ۲۴۰، شماره مسلسل اثر پژوهشی: ۱۲۰۴۴، ص ۴. ↑
. مرکز پژوهش­های مجلس، پیشین، ص ۵. ↑
. مرکز پژوهش­های مجلس، پیشین، ص ۱۸. ↑
. برای مطالعه تفصیلی در‌این خصوص، ر.ک. به: حاجی­ده­آبادی، احمد (۱۳۸۳)، بایسته­های تقنین، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ص ۲۷۴ به بعد. ↑
. ویژه، محمدرضا (۱۳۸۸)، تأملی بر سلسله مراتب هنجارها در نظام حقوقی جمهوری اسلامی‌ایران، راهبرد، شماره ۵۰، ص ۳۱. ↑
. غلامی، حسین (۱۳۹۲)، گذار به حاکمیت قانون در حقوق‌ایران، در: دایره المعارف علوم جنایی، تهران: نشر میزان، ص ۱۳۳۵. ↑
. ر.ک. به: کاتوزیان، ناصر (۱۳۷۸)، گامی به سوی عدالت، ج ۱، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ↑
. خمینی، سید روح الله (۱۳۶۹)، صحیفه نور، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ج ۱۵، ص ۱۸۸؛ و نیز: حبیب­زاده، محمدجعفر (۱۳۸۳)، مجازات عمل حرام و تعارض آن با قانون­مداری در قانون اساسی‌ایران، حقوق اساسی، سال دوم، شماره ۳. ↑
برای مطالعه تفصیلی پیرامون‌این موارد، ر.ک. به: ملک­افضلی، محسن (۱۳۸۶)، جایگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام در فرایند قانون­گذاری، حکومت اسلامی، شماره ۴۴. ↑
. نخستین رفتار قابل نقد ‌آیت‌الله لاریجانی، تصویب آئین‌نامه اجرایی قانون اصلاح ماده ۱۸ اصلاحی قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب (به شماره ۱۰۰/۳۹۴۶۷/۹۰۰۰ مورخ ۲۹/۷/۱۳۸۸ منتشره در صفحه ۵ روزنامه رسمی شماره ۱۸۸۳۲- ۳/۸/۸۸) است. هر چند هدف از تصویب آئین‌نامه موصوف به دلالت صدر آئین‌نامه، ضرورت ثبات آرا و جلوگیری از تزلزل آنها و اکتفا به روش‌های اصلی بازنگری در آرای قطعی و رفع اطاله دادرسی عنوان شده اما نباید‌این نکته را از نظر دور داشت که هیچ‌گاه سیستم قضایی کشور و قضات محترم شاغل در آن مصون از ارتکاب اشتباه نبوده، نیستند و نخواهند بود و رسیدگی دو مرحله‌ای شامل مراحل بدوی و تجدیدنظر همیشه هدف اتقان و استحکام آراء قضایی را تأمین و محقق نمی‌کند. پیشینه قانون‌گذاری کشور در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز گویای‌این واقعیت است که قانون‌گذاران ادوار مختلف، وقوع اشتباهات در تصمیمات قضایی محاکم را محتمل دانسته و مکانیسم‌هایی را برای بازنگری در آراء محمول بر اشتباه پیشبینی کرده‌اند. ↑
. Public Good. ↑
. برای مطالعه تفصیلی پیرامون تعهدات سلبی دولتها در حمایت از حقوق بشر، ر.ک. به: نوروزی، مریم (۱۳۸۲)، تعهدات سلبی دولتها برای حمایت از حقوق بنیادین بشر، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره ۶۰. ↑

شکل ۴- ۸.مقایسه FTIR پشم خام و پشم دندانه شده
۴- ۵- ۲ مقایسه طیف FTIR نمونه رنگرزی شده با روناس به روش متداول و امواج مافوق صوت
افزایش پیک ها در نمونه رنگرزی شده نسبت به نمونه خام در محدوده ۱۵۱۴.۵۲ و ۱۶۸۸.۲۲ cm^-1 گروه های کربونیل ایجاد پیوند کرده اند و پیک ها بیشتر شده است (شکل ۴- ۱۰). پیک ها در محدوده عدد موجی ۳۲۱۰.۷۳ و ۳۳۱۴.۶۶ در نمونه آلتراسونیک نسبت به شرایط متداول تغییر چندانی نکرده است در هر دو نمونه در این محدوده یک پیک پهن OH دیده می شود، که در نمونه خام این پیک در محدوده عدد موجی ۲۹۳۷.۹۳ و ۳۳۱۶.۶۵ دیده می شود که نتایج حاکی از آن است که در نمونه رنگرزی شده OH بیشتر وارد واکنش شده است و ایجاد پیوند هیدروژنی کرده است. در مقایسه دو نمونه رنگرزی شده با شرایط متداول و مافوق صوت در محدوده عدد موجی ۱۵۱۴.۳۶ و ۱۷۴۰.۷۳ شدت پیک کمی بیشتر شده است به دلیل آنکه حالت کاویتاسیون ایجاد شده به کمک امواج مافوق صوت پیوندهای لیپیدی سطح پشم را بیشتر کرده و گروه های کربنی بیشتری برای واکنش با محلول به سطح لیف آمده اند. در محدوده عدد موجی ۱۰۳۰.۲۰ در روش مافوق صوت جذب بیشتر نسبت به روش متداول و پیوند قوی CH دیده می شود. همچنین جذب بیشتر هیدروکربن ها نسبت به روش متداول به چشم می خورد. در نمونه مافوق صوت دو جذب ضعیف CH آلدهید دیده می شود. در محدوده عدد موجی ۳۶۱۷.۹۰ و ۳۸۵۲.۳۶ پیک ها حضور الکل در ساختار را نشان می دهد. در رنگرزی به روش متداول در پیک ۱۰۳۳ cm^-1که مربوط به پیوند های C-O استری می باشد. در نمونه مافوق صوت در پیک ۱۰۳۰ جذب بیشتر است که در روش متداول به پیک ۱۰۳۳ منتقل شده است. باندهای ضعیف دیگر در محدوده های اعداد موجی ۳۴۴۶ و ۳۵۲۵ ظاهر شده است که ارتعاشات کششی OH در الکل های اولیه و ثانویه ظاهر می شود(شکل ۴- ۹).

شکل ۴- ۹.مقایسه FTIR روناس رنگرزی شده به روش متداول و مافوق صوت
شکل ۴-۱۰.مقایسه FTIR پشم خام و پشم دندانه شده و روناس رنگرزی شده به کمک امواج مافوق صوت
۴-۴- ۳ مقایسه طیف FTIR نمونه رنگرزی شده با وسمه به روش متداول و مافوق صوت
در وسمه رنگرزی شده به کمک امواج مافوق صوت در محدوده عدد موجی ۱۴۲۳.۶۳ و ۱۸۳۳.۸۲پیوندهای کربنی قوی دیده می شود که در نمونه رنگرزی شده به روش متداول این پیک ها بسیار ضعیف هستند که نشان می دهد گروه های آمیدی و کربونیل بیشتری وارد واکنش شده اند. همچنین در این محدوده در روش متداول با کاهش گروه کربونیل و حذف پیوندهای لیپیدی مواجه هستیم. در هر دو شرایط رنگرزی هیدرو سولفیت سدیم استفاده شده است که دلیل اصلی کاهش چربی های سطح پشم می باشد، اما در شرایط مافوق صوت و به دلیل حالت کاویتاسون و چرخش بیشتر مواد در محلول و پیوند های هیدروژنی و یونی بیشتر، هیدروسولفیت سدیم کمتر روی سطح لیف نفوذ کرده و اثر گذاری منفی کمتری روی سطح پشم داشته است.
در طیف بدست آمده از روش متداول در محدوده ۳۴۴۶.۸۲ cm^-1 ارتعاشات آمیدی دیده می شود. به دلیل عملیات احیاء در انجام آزمایشات در محدوده عدد موجی ۳۲۰۵.۰۹ و ۳۳۰۴.۸۲ در روش متداول دیده می شود که سود باعث تخریب و شکستن پیوندهای آمیدی پشم شده است و گروهای NH بیشتری نسبت به شرایط مافوق صوت وارد واکنش شده اند (شکل ۴- ۱۲).
در مقایسه دو نمونه پشم خام و پشم رنگرزی شده در پیک های وسمه رنگرزی شده در محدوده ۱۶۸۵.۸۹ cm^-1 نسبت به پشم خام در محدوده عدد موجی ۱۶۵۴.۳۱ گروهای C=O بیشتری وارد واکنش شده اند و جذب گروه های کربونیل بیشتری را مشاهده می کنیم، که نشان دهنده ی تغییرات سطحی لیف پشم تحت عمل مافوق صوت می باشد که باعث ایجاد پیوندهای بیشتر بین گروه های کربونیل و رنگ شده اند. همچنین در محدوده گروه های آمیدی پشم رنگرزی شده و پشم خام که به ترتیب در محدوده های ۳۳۰۴.۶۰ و ۳۳۱۶.۶۵ cm^-1 است مشاهده می شود که پیک نمونه رنگرزی شده جذب بیشتری در واکنش داده و گروه های آمیدی بیشتری شکل گرفته اند (شکل ۴- ۱۱).
شکل ۴- ۱۱.مقایسه FTIR نمونه رنگرزی شده وسمه به روش مافوق صوت و پشم خام
شکل ۴- ۱۲.مقایسه FTIR وسمه رنگرزی شده به روش متداول و امواج مافوق صوت
۴- ۵ بررسی مورفولوژی (SEM ) نمونه های رنگرزی شده با رنگزای روناس و وسمه
تصویر۴-۱۳.پشم دندانه شده تصویر ۴- ۱۴.پشم خام
تصویر۴- ۱۵.رنگرزی روناس با امواج مافوق صوت تصویر۴- ۱۶.رنگرزی روناس به روش متداول
تصویر۴-۱۷.رنگرزی وسمه با امواج مافوق صوت تصویر ۴- ۱۸.رنگرزی وسمه به روش متداول
همانطور که مشاهده می شود سطح پشم خام هموار و صاف می باشد و اگر ذرات ریزی دیده می شود ناخالصی های خود پشم می باشد. در تصویر۴- ۱۳ ذرات نمک فلزات بر روی پشم مشاهده می شود. در نمونه های رنگرزی شده با روناس تصاویر ۴- ۱۵ و ۴- ۱۶ تجمع رنگ در کنار دندانه دیده می شود. در نمونه رنگرزی شده روناس به کمک امواج مافوق صوت تغییرات سطحی مشاهده می شود. همانطور که در تصویر ۴- ۱۵ دیده می شود فلس ها آسیب کمتری دیده است بنابراین لیف پشم آسیب کمتری نسبت به شرایط متداول دیده است.
همچنین در نمونه های رنگرزی شده با وسمه در تصاویر۴ - ۱۷ و ۴- ۱۸ نیز تجمع رنگ بر روی لیف پشم مشاهده می شود. در تصویر ۴- ۱۷ که رنگرزی در شرایط مافوق صوت صورت گرفته است اصلاحات سطحی در لیف پشم مشاهده می شود و سطح پشم آسیب کمتری دیده است. ذرات رنگ نیز بر روی لیف مشاهده می شوند. نتایج نشان می دهد که رنگرزی به کمک امواج مافوق صوت دارای نتایج مطلوبتری بوده است.
۴- ۶ بررسی قدرت رنگی نمونه های رنگرزی شده با رنگزای روناس
میزان جذب رنگزا در غلظت ها، شرایط و دندانه های مختلف در شکل های ۴- ۱۹ تا ۴- ۲۱ نشان داده شده است. مشاهدات عینی و بررسی نتایج به عمل آمده از آزمایشات انجام شده بر روی نمونه ها حاکی از آن است که میزان روناس تاثیر قابل توجهی بر نتایج رنگرزی دارد. هر چه میزان روناس در حمام رنگرزی اضافه شده است قدرت رنگی و جذب رنگ در نمونه ها افزایش یافته است. البته کاملا واضح است که با توجه به کدر بودن ماهیت روناس با افزایش درصد آن در حمام رنگرزی از شفافیت لیف پشم کاسته می شود. با افزایش غلظت رنگزا از ۴۰% تا ۸۰% میزان جذب رنگزا افزایش یافته است. افزایش غلظت رنگزا در حمام رنگ باعث اتقال بیشتر رنگ از حمام به داخل لیف می گردد، بنابراین عمق رنگزا روی لیف افزایش می یابد، همچنین در اثر افزایش غلظت رنگزا امکان برخورداری بیشتری برای مولکول های رنگزا و لیف ایجاد می شود و منجر به افزایش بیشتر جذب رنگ می شود.
همچنین نتایج نشان می دهد که قدرت رنگی و جذب رنگ نمونه های رنگرزی شده به کمک امواج مافوق صوت در غلظت های مختلف و دندانه های مختلف دارای شرایط بهتری نسبت به شرایط متداول می باشد. زیرا در شرایط مافوق صوت با شکسته شدن میسلها و مولکول های باوزن بالا باعث انتشار یکنواخت مواد در سطح حمام کالا می شود سپس با رها شدن گازهای گیر افتاده یا مولکول های هوا از سطوح خلل و فرج دار لیف به مایع و حباب های آزاد شده که باعث تسریع بخشیدن به نرخ نفوذ رنگ به داخل لیف با رخنه به داخل لایه محافظ لیف و تسریع در بر هم کنش بین رنگ و لیف می شود.
استفاده از دندانه ها میزان جذب رنگ را نیز افزایش داده اند. در حقیقت استفاده از این نمک های فلزی به علت بر قرار نمودن کمپلکس با رنگ و لیف، باعث افزایش جذب رنگزا می گردد. در بررسی نتایج رنگرزی با دندانه های مختلف در شرایط متفاوت نشان می دهد که قدرت رنگی در دندانه های دی کرومات پتاسیم، سولفا مس، زاج سفید و کلرید قلع در شرایط آلتراسونیک تا حدودی در یک راستا می باشند. درندانه های دی کرومات پتاسیم و سولفات مس به دلیل اینکه باعث ایجاد رنگ در لیف می شوند دارای قدرت رنگی بیشتری هستند. با این حال تمامی نمونه های رنگرزی شده با دندانه های مختلف از قدرت های رنگی بالایی برخوردار هستند.
شکل۴- ۱۹.مقایسه K/S نمونه های رنگرزی شده با روناس در غلظت های مختلف رنگی(دندانه زاج سفید، امواج مافوق صوت)
شکل۴- ۲۰.مقایسه K/S نمونه های رنگرزی شده با روناس به کمک امواج مافوق صوت و متداول (دندانه زاج سفید)
شکل۴- ۲۱.مقایسه K/S نمونه های رنگرزی شده با روناس با دندانه های مختلف
۴- ۷ بررسی قدرت رنگی نمونه ها رنگرزی شده با رنگزای وسمه
طبق مشاهدات عینی و نتایج حاصل از آزمایشات انجام شده با افزایش غلظت وسمه در حمام رنگرزی قدرت رنگی و جذب رنگ در نمونه ها افزایش یافته است و رنگ با خلوص و درخشش بیشتری جلوه می کند (شکل ۴- ۲۲). با توجه به نمودار ۴- ۲۳ مشاهده می شود که با افزایش دما قدرت رنگی نمونه های رنگرزی شده بیشتر شده است. همچنین در دو نمودار فوق مشاهده می شود که رنگرزی به کمک امواج مافوق صوت در غلظت های مختلف رنگی و در دماهای متفاوت تأثیر مؤثرتری نسبت به رنگرزی در همان شرایط به روش متداول داشته است.
شکل ۴- ۲۲.مقایسه K/S نمونه های رنگرزی شده با وسمه در غلظت های مختلف رنگی(۴۰% رنگ، به کمک امواج مافوق صوت)

۲-فیلر (Filler)
فیلر موجود در اکثر کامپوزیت های معمولی کوارتز سائیده شده است که ماده ای بسیار سخت بوده و باعث افزایش استحکام و مقاومت کامپوزیت ها نسبت به سایش می شود. تقریباً تمام خواص کامپوزیت ها با افزایش میزان فیلر بهبود می یابد ولی سیالیت آن کاهش می یابد(۴و۲). نوع، اندازه ذرات، میزان توزیع، ضریب انکسار و سختی فیلر عواملی اند که بر روی خواص کامپوزیت اثر می گذارند.
کامپوزیت ها معمولاً رادیولوسنت اند، لذا در رادیوگرافی نمی توان حفرات پر شده با این پلیمرها را از پوسیدگی ثانویه یا عاج دکلسیفیه تشخیص داد، بنابراین امروزه ترکیبات رادیواپک در فیلرها بکار می رود که منجر به ایجاد انواع نرم تر فیلر می گردد و این خود باعث می شود زبری سطح کاهش پیدا کند و از سایش دندانهای مقابل نیز جلوگیری می کند.

۳-عوامل اتصال دهنده (Coupling agents)
برقراری پیوند بین ذرات فیلر و ماتریکس رزینی، به منظور خواص مطلوب در کامپوزیت ها و حفظ این خواص ضروری است. وجود این پیوند موجب می شود استرسها از ماتریکس رزینی و نرم و شکل پذیر به ذرات فیلر که سخت تر هستند، انتقال یابد. اتصال بین دو فاز رزینی و فیلری که در کامپوزیت ها توسط عامل اتصال دهنده امکان پذیر می شود. استفاده مناسب از عامل اتصال دهنده سبب بالا بردن خواص فیزیکی و مکانیکی گشته و نیز با ممانعت از نفوذ آب در حد فاصل فیلر و ماتریکس باعث ثبات هیدرولیتیک کامپوزیت می گردد. متداولترین ماده ای که برای این منظور استفاده می شود، یک سایلن (Silane) است. سایلنها ترکیبات فلزی –آلی هستند که دارای سیلیکون می باشند. مولکولهای سایلن دارای دو سر فعال می باشند که یک سر آن قادر به اتصال با گروه های هیدروکسیل موجود در سطح ذرات سیلیکات و سر دیگر آن قادر است که از طریق اتصالات دوگانه مونرمرهای ماتریکس رزینی با آنها پلیمریزه گردد(۶و۵و۴و۳).
۴-عوامل دیگر
الف)Initiator-activator system (سیستم آغاز کننده-فعال کننده) :
این سیستم در ساختمان کامپوزیت ها به دو فرم وجود دارد.

1. 1. a) Auto Polymerization Light Polymerization (b

سیستم های دوال کیور را نیز می توان به این مجموعه اضافه کرد، بدین صورت که شروع پلیمریزاسیون توسط نور و ادامه آن به صورت Auto Polymerization می باشد(۷).
ب) مهار کننده ها (lnhibitors)
مولکولهایی هستند که با جذب رادیکال ها مانع از پلیمریزاسیون ناخواسته و یا پیش از موقع می گردد. این مواد برای تامین shelf life کافی برای کامپوزیت های دندانی به کار می روند. از جمله این مواد می توان به ۴-متوکسی فنل و ۲،۴،۶ تری بوتیل اشاره کرد. هیدروکینون از بازدارنده هایی است که بیشترین استفاده را دارند(۸).
ج) رنگدانه ها (Pigments)
ذرات آلی یا غیر آلی به اندازه ۱/۰ تا ۱ میکرون اند که به طور یکنواخت در ماده زمینه ای پخش می شوند تا رنگ دلخواه، شفافیت و یا کدورت را در محصول ایجاد کند.
د) ثابت نگهدارنده های ماوراء بنفش (Uv-stabilizer)
وظیفه حفاظت پلیمر را در برابر اشعه ماوراء بنفش به عهده دارند و از زرد شدن کامپوزیت جلوگیری می‌کنند. معمولاً بنزوفنون به عنوان جاذب اشعه ماوراء بنفش استفاده می‌شود.
طبقه بندی کامپوزیت ها
معیارهای مختلفی برای طبقه بندی کامپوزیت ها در نظر گرفته شده است:
بر اساس ترکیب ماتریکس (Bis BMAیا UDMA)
بر اساس روش پلیمریزاسیون: خود به خود سخت شونده – با اشعه ی ماوراء بنفش سخت شونده
با نور مرئی سخت شونده – سخت شونده دو گانه – سخت شونده مرحله به مرحله یا Stage cure
بر اساس اندازه ی ذرات فیلر: بر اساس اندازه ی ذرات فیلر: مگا فیل (انذازه ی ذرات ۲-۵/۰ میلیمتر)، ماکروفیل (۱۰۰-۱۰ میکرون)، میدی فیل (۱۰-۱ میکرون)، مینی فیل (۱-۱/۰ میکرون)، میکروفیل (۱/۰-۰۱/۰ میکرون ) و نانو فیل (۰۱/۰-۰۰۵/۰ میکرون). تلاش هایی برای بهبود صافی و قابلیت پرداخت سطح رزین های کامپوزیت منجر به ساخت کامپوزیت های میکروفیل شده است. اساس آنها از ذرات بی نهایت ریز سیلیکا است که اندازه شان ۰۲/۰ تا ۰۴/۰ بوده و از این رو رزین Microfine و Microfilled یا قابل پرداخت نام دارد. ویژگی های خوشایند رزین های میکروفیل سطح بی نهایت صافی است که هنگام پرداخت ایجاد می کنند که فقدان آن مشکل اصلی کامپوزیت های معمولی است.
بر اساس میزان پر کننده (درصد حجیمی یا وزنی): طبقه بندی کامپوزیت ها بر اساس فیلر نشان دهنده ی خواص کامپوزیت است چرا که تقریبا تمام خواص کامپوزیت ها به فیلرها مربوط است و با بهره گرفتن از حد بالاتری از فیلر می توان تمام خواص را بهبود بخشید. تنها مشکل این است که هر چه میزان فیلر بیشتر باشد از فلوی ماده نیز کاسته میود(۱۰و۹).
بر اساس کاربرد کامپوزیت ها
All-purpose: در بیماران با ریسک پوسیدگی کم و در تمامی انواع حفرات
کامپوزیت قابل متراکم شدن(Packable): در حفرات کلاس یک، دو و شش توصیه شده است. این کامپوزیت ها دارای محتوای فیلر بالا و توزیع فیلر خاص می باشند.شکل فیلر این کامپوزیت ها متخلخل و بزرگتر می باشند که نتیجه ی این حالت قوام محکم تر آن در مقایسه با کامپوزیت های هیبرید است. همچنین ماتریکس رزینی آنها جهت افزایش محتوای فیلر دچار تغییرات شیمیایی شده است. مزیت عمده این نوع مواد، سهولت بیشتر در ایجاد نقاط تماس اینتر پروگزیمال در ترمیم های کلاس دو است. از این نوع کامپوزیت ها می توان به عنوان یک درمان جانبی به جای ترمیم های آمالگام بهره برد.
کامپوزیت های قابل سیلان (Flowable) : در ترمیم حفرات کوچک، حفرات کلاس پنج، مسدود کردن شیارها و فرورفتگی ها و نواحی تحت استرس کم، بعنوان بیس حذف کننده ی استرس زیر کامپوزیت هیبرید یا کامپوزیت قایل متراکم شدن به دلیل ضریب الاستیسیتی پایین آن و در دندانپزشکی کودکان توصیه شده است. این رزین ها در مقایسه با مواد معمول ترمیم ها ی کامپوزیت مستقیم، حجم فیلر کمتری دارند و به همین دلیل ویسکوزیته ی آنها کمتر است، هرچند که انقباض و سایش این مواد بیش از حد معمول است(۱۲و۱۱و۸).
خواص کامپوزیت ها
انقباض پلیمریزاسیون
واکنش پلیمریزاسیون، انقباض خالصی در نتیجه کراس لینک ایجاد می کند. هرجه حجم فیلر یک رزین کامپوزیت بیشتر باشد انقباض کمتر خواهد بود. در نتیجه کامپوزیت های میکروفیل که کمترین درصد حجمی ذرات فیلر (۵۰-۳۲%) را دارند درصد انقباضی خطی شان از بقیه بالاتر است (۳-۲%) و کامپوزیت های هیبرید انقباض خطی کمتری نشان می‌دهند(۴/۱-۶/۰%) (۱۳).
انقباض کامپوزیت ها در دو مرحله ی pre-gel و post-gel رخ می دهد. در مرحله pre-gel کامپوزیت هنوز قادر به فلو هست و مقداری از استرس ناشی از انقباض را توسط دفرمیشن پلاستیک و جریان یافتن جبران می کند.اگرچه پس از نوردهی پلی مریزاسیون خیلی سریع پیشرفت می کند اما زمان اندکی برای آزاد شدن استرس ها باقی می گذارد. اما در مرحله ژل و پس از آن، سختی ماده که با ضریب الاستیک آن مشخص می شود رو به افزایش می گذارد. پس از ژل شدن، کامپوزیت دیگر قادر نیست با فلوی خود استرس های انقباضی را جبران کند. این استرس ها در تنگنای باند ماده ی ادهزیو به ساختار دندان قرار می گیرند. بنابراین در نتیجه پلیمریزاسیون post-gel، استرس های کلینیکی قابل توجهی به باند دندان – کامپوزیت و ساختمان دندانی اطراف وارد می شود(۱۴).
استرس های باقی باقی مانده می تواند عواقب زیادی در پی داشته باشد: دفرمیشن کاسپ ها و سندرم دندان ترک خورده، شکستن مارجین های مینایی حفره ی ترمییمی، لیکیج و تغییر رنگ لبه ای و پوسیدگی ثانویه و التهاب پالپی، آسیب به ساختار رزین کامپوزیت خصوصا در مرز بین فیلر و ماتریکس(۱۷و۱۶و۱۵و۱۳).
استرس های ناشی از انقباض پلیمریزاسیون را به چند طریق می توان کاهش داد :
مواد باندینگ عاجی : این مواد یک لایه ی هیبرید بین ترمیم و دندان برای غلبه بر نیروهای انقباضی تشکیل می‌دهند.
استفاده از یک رزین بینایی و با ویسکوزیته‌ی کم و با مدیولوس پایین همانند ادهزیوهای عاجی فیلد شده، کامپوزیت فلو یا RMGI بین ماده باندینگ و ماده ترمیمی تا به عنوان ” بافر الاستیک ” یا ” فشار شکن ” عمل کرده و استرسهای انقباضی را کاهش داده و کیفیت لب های ترمیم را بالا ببرد(۱۸).
پلیمریزاسیون soft start به جای کیور کردن با نور با شدت بالا (۴)
قرار دادن کامپوزیت به صورت لایه ای (۲۰و۱۹و۱۴و۴)
استفاده از فایبر(۲۱)
خواص مکانیکی
کامپوزیت رزین ها ضریب الاستیک پایین و میزان دفرمیشن الاستیک نسبتا بالایی دارند. شکست های رزین کامپوزیت ناشی از الاستیک دفرمیشن شامل شکستن توده ای ماده ی ترمیمی، ایجاد ترک های ریز و مقاومت نسبتا پایین به فشارهای اکلوزالی می باشد(۲۲).
سختی knoop کامپوزیت رزین (۸۰-۲۲kg/mm) کمتر از مینا (۳۴۳kg/mm) یا آمالگام دندانی (۱۱۰ kg/mm) می باشد. سختی کامپوزیت های با ذرات fine به خاطر سختی و نسبت حجمی بیشتر ذرات فیلر بیشتر از انواع Microfinمی باشد. این مقادیر نشان دهنده ی مقاومت متوسط اغلب کامپوزیت ها ی با فیلر بالا در برابر استرس های فانکشنال در کامپوزیت های مختلف وجود ندارد.
مقاومت خمشی و مقاومت فشاری اغلب کامپوزیت ها مشابه است. ضریب خمشی و فشاری انواع فلو حدود ۵۰% کمتر از انواع هیبرید و Packable می باشد که نشان دهنده ی نسبت کمتر فیلر در انواع فلو و میکروفیل می باشد. استحکام باند کامپوزیت به مینای اچ شده و عاج پرایم شده بطور معمول ۲۰ تا ۳۰ مگاپاسکال است(۲۳).
ویژگیهای حرارتی
ضریب انبساط حرارتی کامپوزیت با میزان رزین مونومر رابطه مستقیم دارد و سه برابر مینای دندانی است. در نتیجه کامپوزیت تمایل دارد بیشتر از دندان منبسط شود و وقتی در معرض تغییرات حرارتی قرار می گیرد بیش از مینا و عاج تغییر شکل می دهد. این اتفاق می تواند سبب تشکیل gap مارجینال شده و اثر انقباض پلیمریزاسیون بر تغییر شکل کاسپ ها را بالا ببرد، همچنین ممکن است سبب شکستن کامپوزیت و مینا شود. هرچه میزان فیلر کامپوزیت بیشتر باشد اختلاف ضریب انبساط حرارتی با دندان کمتر خواهد بود. هدایت حرارتی کامپوزیت مشابه دندان است و چون ذرات فیلر در اثر تماس با هم حرارت را منتقل می کند در کامپوزیت های با فیلر بیشتر دیده می شود(۲).
جذب آب
جذب آب به قسمت رزینی مربوط می شود و باعث متورم شدن بخش پلیمری کامپوزیت شده و انتشار و پخش هر گونه مونومر آزاد را افزایش می دهد. آب به همراه سایر مولکولهای کوچک بصورت بالقوه موجب نرمی کامپوزیت ها می گردد و ماتریکس آن را به مونومر و سایر مشتقات تجزیه می کند(۲).
سایش
به طور کلی قوی بودن باند بین فیلر و مونومر در کاهش سایش موثر است. هر چه ذرات فیلر کوچکتر باشد، مقدار رزین موجود بین ذرات کمتر بوده و سایش رزین کمتر می گردد. وجود حباب هوا درجه پلیمریزاسیون و سایز ترمیم نیز روی میزان سایش موثر است. همچنین کامپوزیت های نوری نسبت به سلف سایش کمتری دارند(۲).
فایبر پست

در این فصل داده های جمع آوری شده برای تاثید یا رد فرضیه های تحقیق مورد استفاده قرار میگیرند. جهت تحلیل یافتهها ابتدا داده های پژوهش (که در عملیات میدانی از طریق پرسشنامه جمع آوری شده بودند)، استخراج شده اند. سپس کلیه داده ها با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در بخش آمار استنباطی به ترتیب از آزمونهای ضریب همبستگی اسپیرمن جهت تعیین رابطه همبستگی بین متغییرها پژوهش و آزمون فریدمن جهت بررسی تفاوت معنی دار بین ابعاد مختلف پایداری کشاورزی و آزمون کروسکال والیس جهت بررسی تفاوت متغییر پایداری کشاورزی در سطوح مختلف ناحیهای استفاده گردیده است.

۴-۱-۱- محاسبه حجم نمونه
محاسبه حجم نمونه با بهره گرفتن از فرمول کوکران:

۴-۲- فرض های پژوهشی مربوط به پرسشنامه :
فرض صفر: قابلیت اعتماد (پایایی) پرسشنامه تحقیق در حد قابل قبول نیست.
فرض یک: قابلیت اعتماد (پایایی) پرسشنامه تحقیق در حد قابل قبول است.
فرض های آماری:
۷/۰H0 : Alpha <
H1 : Alpha ≥۷/۰
معمول ترین آزمون پایایی ضریب آلفای کرونباخ می باشد که در این تحقیق نیز به کار گرفته شده است. بدین ترتیب که ۳۰ پرسشنامه به صورت پیش آزمون بین اعضای نمونه توزیع و بین داده های جمع آوری شده طی فرایند پیش آزمون ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است. ضریب قابلیت اعتماد آلفای کرنباخ بین صفر ویک قرار می گیرد که صفر عدم پایایی و مثبت ۱ پایایی کامل را نشان می دهد. در این تحقیق با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS میزان پایایی پرسشنامه اندازه گیری و مقدار بدست آمده بیانگر آن است که پرسشنامه از پایایی نسبتاً بالائی برخوردار می باشد.
جدول (۴-۱)؛ جدول ضریب آلفای کرونباخ برای پایایی پرسشنامه

منبع : یافته های تحقیق
فرض صفر پذیرفته می شود، زیرا ۷/۰ Alpha ≥ شده است، یعنی اینکه قابلیت اعتماد پرسشنامه در حد قابل قبول است.
۴-۳- بخش اول: آمار توصیفی
۴-۳-۱- آمار توصیفی سوالات پرسشنامه :
توصیف متغیرهای دموگرافیک: در این مطالعه که به منظور بررسی توسعه روستایی با تاکید بر پایداری کشاورزی طراحی گردیده است، اطلاعات مربوط به متغیرهای زیر جمع آوری شده است:
جنسیت
با توجه به نتایج جدول، از ۳۳۱نفر شرکت کننده در مطالعه، ۲۲۴ نفر(۷/۶۷ درصد) مرد، ۱۰۷ نفر(۳/۲۳ درصد) را زنان تشکیل می دهند.
جدول(۴-۲)؛ توزیع شرکت کنندگان در مطالعه بر حسب جنسیت