۲-فیلر (Filler)
فیلر موجود در اکثر کامپوزیت های معمولی کوارتز سائیده شده است که ماده ای بسیار سخت بوده و باعث افزایش استحکام و مقاومت کامپوزیت ها نسبت به سایش می شود. تقریباً تمام خواص کامپوزیت ها با افزایش میزان فیلر بهبود می یابد ولی سیالیت آن کاهش می یابد(۴و۲). نوع، اندازه ذرات، میزان توزیع، ضریب انکسار و سختی فیلر عواملی اند که بر روی خواص کامپوزیت اثر می گذارند.
کامپوزیت ها معمولاً رادیولوسنت اند، لذا در رادیوگرافی نمی توان حفرات پر شده با این پلیمرها را از پوسیدگی ثانویه یا عاج دکلسیفیه تشخیص داد، بنابراین امروزه ترکیبات رادیواپک در فیلرها بکار می رود که منجر به ایجاد انواع نرم تر فیلر می گردد و این خود باعث می شود زبری سطح کاهش پیدا کند و از سایش دندانهای مقابل نیز جلوگیری می کند.

۳-عوامل اتصال دهنده (Coupling agents)
برقراری پیوند بین ذرات فیلر و ماتریکس رزینی، به منظور خواص مطلوب در کامپوزیت ها و حفظ این خواص ضروری است. وجود این پیوند موجب می شود استرسها از ماتریکس رزینی و نرم و شکل پذیر به ذرات فیلر که سخت تر هستند، انتقال یابد. اتصال بین دو فاز رزینی و فیلری که در کامپوزیت ها توسط عامل اتصال دهنده امکان پذیر می شود. استفاده مناسب از عامل اتصال دهنده سبب بالا بردن خواص فیزیکی و مکانیکی گشته و نیز با ممانعت از نفوذ آب در حد فاصل فیلر و ماتریکس باعث ثبات هیدرولیتیک کامپوزیت می گردد. متداولترین ماده ای که برای این منظور استفاده می شود، یک سایلن (Silane) است. سایلنها ترکیبات فلزی –آلی هستند که دارای سیلیکون می باشند. مولکولهای سایلن دارای دو سر فعال می باشند که یک سر آن قادر به اتصال با گروه های هیدروکسیل موجود در سطح ذرات سیلیکات و سر دیگر آن قادر است که از طریق اتصالات دوگانه مونرمرهای ماتریکس رزینی با آنها پلیمریزه گردد(۶و۵و۴و۳).
۴-عوامل دیگر
الف)Initiator-activator system (سیستم آغاز کننده-فعال کننده) :
این سیستم در ساختمان کامپوزیت ها به دو فرم وجود دارد.

1. 1. a) Auto Polymerization Light Polymerization (b

سیستم های دوال کیور را نیز می توان به این مجموعه اضافه کرد، بدین صورت که شروع پلیمریزاسیون توسط نور و ادامه آن به صورت Auto Polymerization می باشد(۷).
ب) مهار کننده ها (lnhibitors)
مولکولهایی هستند که با جذب رادیکال ها مانع از پلیمریزاسیون ناخواسته و یا پیش از موقع می گردد. این مواد برای تامین shelf life کافی برای کامپوزیت های دندانی به کار می روند. از جمله این مواد می توان به ۴-متوکسی فنل و ۲،۴،۶ تری بوتیل اشاره کرد. هیدروکینون از بازدارنده هایی است که بیشترین استفاده را دارند(۸).
ج) رنگدانه ها (Pigments)
ذرات آلی یا غیر آلی به اندازه ۱/۰ تا ۱ میکرون اند که به طور یکنواخت در ماده زمینه ای پخش می شوند تا رنگ دلخواه، شفافیت و یا کدورت را در محصول ایجاد کند.
د) ثابت نگهدارنده های ماوراء بنفش (Uv-stabilizer)
وظیفه حفاظت پلیمر را در برابر اشعه ماوراء بنفش به عهده دارند و از زرد شدن کامپوزیت جلوگیری می‌کنند. معمولاً بنزوفنون به عنوان جاذب اشعه ماوراء بنفش استفاده می‌شود.
طبقه بندی کامپوزیت ها
معیارهای مختلفی برای طبقه بندی کامپوزیت ها در نظر گرفته شده است:
بر اساس ترکیب ماتریکس (Bis BMAیا UDMA)
بر اساس روش پلیمریزاسیون: خود به خود سخت شونده – با اشعه ی ماوراء بنفش سخت شونده
با نور مرئی سخت شونده – سخت شونده دو گانه – سخت شونده مرحله به مرحله یا Stage cure
بر اساس اندازه ی ذرات فیلر: بر اساس اندازه ی ذرات فیلر: مگا فیل (انذازه ی ذرات ۲-۵/۰ میلیمتر)، ماکروفیل (۱۰۰-۱۰ میکرون)، میدی فیل (۱۰-۱ میکرون)، مینی فیل (۱-۱/۰ میکرون)، میکروفیل (۱/۰-۰۱/۰ میکرون ) و نانو فیل (۰۱/۰-۰۰۵/۰ میکرون). تلاش هایی برای بهبود صافی و قابلیت پرداخت سطح رزین های کامپوزیت منجر به ساخت کامپوزیت های میکروفیل شده است. اساس آنها از ذرات بی نهایت ریز سیلیکا است که اندازه شان ۰۲/۰ تا ۰۴/۰ بوده و از این رو رزین Microfine و Microfilled یا قابل پرداخت نام دارد. ویژگی های خوشایند رزین های میکروفیل سطح بی نهایت صافی است که هنگام پرداخت ایجاد می کنند که فقدان آن مشکل اصلی کامپوزیت های معمولی است.
بر اساس میزان پر کننده (درصد حجیمی یا وزنی): طبقه بندی کامپوزیت ها بر اساس فیلر نشان دهنده ی خواص کامپوزیت است چرا که تقریبا تمام خواص کامپوزیت ها به فیلرها مربوط است و با بهره گرفتن از حد بالاتری از فیلر می توان تمام خواص را بهبود بخشید. تنها مشکل این است که هر چه میزان فیلر بیشتر باشد از فلوی ماده نیز کاسته میود(۱۰و۹).
بر اساس کاربرد کامپوزیت ها
All-purpose: در بیماران با ریسک پوسیدگی کم و در تمامی انواع حفرات
کامپوزیت قابل متراکم شدن(Packable): در حفرات کلاس یک، دو و شش توصیه شده است. این کامپوزیت ها دارای محتوای فیلر بالا و توزیع فیلر خاص می باشند.شکل فیلر این کامپوزیت ها متخلخل و بزرگتر می باشند که نتیجه ی این حالت قوام محکم تر آن در مقایسه با کامپوزیت های هیبرید است. همچنین ماتریکس رزینی آنها جهت افزایش محتوای فیلر دچار تغییرات شیمیایی شده است. مزیت عمده این نوع مواد، سهولت بیشتر در ایجاد نقاط تماس اینتر پروگزیمال در ترمیم های کلاس دو است. از این نوع کامپوزیت ها می توان به عنوان یک درمان جانبی به جای ترمیم های آمالگام بهره برد.
کامپوزیت های قابل سیلان (Flowable) : در ترمیم حفرات کوچک، حفرات کلاس پنج، مسدود کردن شیارها و فرورفتگی ها و نواحی تحت استرس کم، بعنوان بیس حذف کننده ی استرس زیر کامپوزیت هیبرید یا کامپوزیت قایل متراکم شدن به دلیل ضریب الاستیسیتی پایین آن و در دندانپزشکی کودکان توصیه شده است. این رزین ها در مقایسه با مواد معمول ترمیم ها ی کامپوزیت مستقیم، حجم فیلر کمتری دارند و به همین دلیل ویسکوزیته ی آنها کمتر است، هرچند که انقباض و سایش این مواد بیش از حد معمول است(۱۲و۱۱و۸).
خواص کامپوزیت ها
انقباض پلیمریزاسیون
واکنش پلیمریزاسیون، انقباض خالصی در نتیجه کراس لینک ایجاد می کند. هرجه حجم فیلر یک رزین کامپوزیت بیشتر باشد انقباض کمتر خواهد بود. در نتیجه کامپوزیت های میکروفیل که کمترین درصد حجمی ذرات فیلر (۵۰-۳۲%) را دارند درصد انقباضی خطی شان از بقیه بالاتر است (۳-۲%) و کامپوزیت های هیبرید انقباض خطی کمتری نشان می‌دهند(۴/۱-۶/۰%) (۱۳).
انقباض کامپوزیت ها در دو مرحله ی pre-gel و post-gel رخ می دهد. در مرحله pre-gel کامپوزیت هنوز قادر به فلو هست و مقداری از استرس ناشی از انقباض را توسط دفرمیشن پلاستیک و جریان یافتن جبران می کند.اگرچه پس از نوردهی پلی مریزاسیون خیلی سریع پیشرفت می کند اما زمان اندکی برای آزاد شدن استرس ها باقی می گذارد. اما در مرحله ژل و پس از آن، سختی ماده که با ضریب الاستیک آن مشخص می شود رو به افزایش می گذارد. پس از ژل شدن، کامپوزیت دیگر قادر نیست با فلوی خود استرس های انقباضی را جبران کند. این استرس ها در تنگنای باند ماده ی ادهزیو به ساختار دندان قرار می گیرند. بنابراین در نتیجه پلیمریزاسیون post-gel، استرس های کلینیکی قابل توجهی به باند دندان – کامپوزیت و ساختمان دندانی اطراف وارد می شود(۱۴).
استرس های باقی باقی مانده می تواند عواقب زیادی در پی داشته باشد: دفرمیشن کاسپ ها و سندرم دندان ترک خورده، شکستن مارجین های مینایی حفره ی ترمییمی، لیکیج و تغییر رنگ لبه ای و پوسیدگی ثانویه و التهاب پالپی، آسیب به ساختار رزین کامپوزیت خصوصا در مرز بین فیلر و ماتریکس(۱۷و۱۶و۱۵و۱۳).
استرس های ناشی از انقباض پلیمریزاسیون را به چند طریق می توان کاهش داد :
مواد باندینگ عاجی : این مواد یک لایه ی هیبرید بین ترمیم و دندان برای غلبه بر نیروهای انقباضی تشکیل می‌دهند.
استفاده از یک رزین بینایی و با ویسکوزیته‌ی کم و با مدیولوس پایین همانند ادهزیوهای عاجی فیلد شده، کامپوزیت فلو یا RMGI بین ماده باندینگ و ماده ترمیمی تا به عنوان ” بافر الاستیک ” یا ” فشار شکن ” عمل کرده و استرسهای انقباضی را کاهش داده و کیفیت لب های ترمیم را بالا ببرد(۱۸).
پلیمریزاسیون soft start به جای کیور کردن با نور با شدت بالا (۴)
قرار دادن کامپوزیت به صورت لایه ای (۲۰و۱۹و۱۴و۴)
استفاده از فایبر(۲۱)
خواص مکانیکی
کامپوزیت رزین ها ضریب الاستیک پایین و میزان دفرمیشن الاستیک نسبتا بالایی دارند. شکست های رزین کامپوزیت ناشی از الاستیک دفرمیشن شامل شکستن توده ای ماده ی ترمیمی، ایجاد ترک های ریز و مقاومت نسبتا پایین به فشارهای اکلوزالی می باشد(۲۲).
سختی knoop کامپوزیت رزین (۸۰-۲۲kg/mm) کمتر از مینا (۳۴۳kg/mm) یا آمالگام دندانی (۱۱۰ kg/mm) می باشد. سختی کامپوزیت های با ذرات fine به خاطر سختی و نسبت حجمی بیشتر ذرات فیلر بیشتر از انواع Microfinمی باشد. این مقادیر نشان دهنده ی مقاومت متوسط اغلب کامپوزیت ها ی با فیلر بالا در برابر استرس های فانکشنال در کامپوزیت های مختلف وجود ندارد.
مقاومت خمشی و مقاومت فشاری اغلب کامپوزیت ها مشابه است. ضریب خمشی و فشاری انواع فلو حدود ۵۰% کمتر از انواع هیبرید و Packable می باشد که نشان دهنده ی نسبت کمتر فیلر در انواع فلو و میکروفیل می باشد. استحکام باند کامپوزیت به مینای اچ شده و عاج پرایم شده بطور معمول ۲۰ تا ۳۰ مگاپاسکال است(۲۳).
ویژگیهای حرارتی
ضریب انبساط حرارتی کامپوزیت با میزان رزین مونومر رابطه مستقیم دارد و سه برابر مینای دندانی است. در نتیجه کامپوزیت تمایل دارد بیشتر از دندان منبسط شود و وقتی در معرض تغییرات حرارتی قرار می گیرد بیش از مینا و عاج تغییر شکل می دهد. این اتفاق می تواند سبب تشکیل gap مارجینال شده و اثر انقباض پلیمریزاسیون بر تغییر شکل کاسپ ها را بالا ببرد، همچنین ممکن است سبب شکستن کامپوزیت و مینا شود. هرچه میزان فیلر کامپوزیت بیشتر باشد اختلاف ضریب انبساط حرارتی با دندان کمتر خواهد بود. هدایت حرارتی کامپوزیت مشابه دندان است و چون ذرات فیلر در اثر تماس با هم حرارت را منتقل می کند در کامپوزیت های با فیلر بیشتر دیده می شود(۲).
جذب آب
جذب آب به قسمت رزینی مربوط می شود و باعث متورم شدن بخش پلیمری کامپوزیت شده و انتشار و پخش هر گونه مونومر آزاد را افزایش می دهد. آب به همراه سایر مولکولهای کوچک بصورت بالقوه موجب نرمی کامپوزیت ها می گردد و ماتریکس آن را به مونومر و سایر مشتقات تجزیه می کند(۲).
سایش
به طور کلی قوی بودن باند بین فیلر و مونومر در کاهش سایش موثر است. هر چه ذرات فیلر کوچکتر باشد، مقدار رزین موجود بین ذرات کمتر بوده و سایش رزین کمتر می گردد. وجود حباب هوا درجه پلیمریزاسیون و سایز ترمیم نیز روی میزان سایش موثر است. همچنین کامپوزیت های نوری نسبت به سلف سایش کمتری دارند(۲).
فایبر پست