مطالعه عقده های قاعده ای در مغز[۸۱] نشان می‌دهد که آسیب ‌به این منطقه، ممکن است به مشکلاتی نظیر بیش فعالی منجر شود (اسنل، ۱۹۹۷ ؛ سرجنت[۸۲] و همکاران،۲۰۰۳). بررسی های تصویرنگاری های عصبی[۸۳]نشان داده است که کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ، در مخچه و قطعه پیشانی که در برنامه ریزی، سازمان دهی، تصمیم گیری، ادراک زمان، حافظه فعال ،بازداری و تفکر، دست اندرکار هستند ، دارای مشکلات اساسی می‌باشند (‌بار کلی‌، ۱۹۹۸ ؛ گید[۸۴] و همکاران، ۱۹۹۴ ؛ هایند[۸۵] و همکاران، ۱۹۹۱ ). بررسی های سوخت و ساز بدن نیز نشان داده‌اند که این کودکان در شیمی عصبی مغزتفاوت های متمایزی را با سایر کودکان نشان می‌دهند.

 

همچنین بر اساس شواهد تحقیقی، نشان داده‌اند که افراد دارای ADHD در سایر توانایی‌های عمومی، مخصوصا عملکرد اجرایی دارای اختلال هستند (‌بار کلی‌،۲۰۰۶). منظور از کارکرد اجرایی طیف وسیعی از فرایند های مرتبط با توجه، حافظه فعال، سیالی فکر، طرح ریزی و تنظیم رفتار هدفمند می‌باشد. یکی از حوزه های مرتبط با عملکرد اجرایی مربوط به حافظه فعال می‌باشد. بنا بر نظر مولفان، حافظه فعال مکانیسم مهمی در اختلال نقص توجه و بیش فعالی می‌باشد. بر این اساس شواهد تحقیقی نمایانگر نقص این نوع حافظه در افراد ADHD می‌باشد. این نقص باعث حواسپرتی و ناتوانی در تمرکز در این افراد می‌گردد (کاستلانوس و تانوک، ۲۰۰۲؛ انگلهارت[۸۶]،۲۰۰۸؛ والرا[۸۷] و همکاران، ۲۰۰۴). ‌بنابرین‏ به نظر می‌رسد که اختلال در عملکرد اجرایی حافظه فعال با علائم اختلال نقص توجه-بیش فعالی مرتبط است (‌بار کلی‌،۱۹۹۶) و این ویژگی ممکن است در افراد دارای ADHD، که در زمینه استدلال، طرح ریزی، سازماندهی، و تنظیم هدف دارای مشکلات متعددی هستند، نقش مهمی داشته باشد (ریکل و براون[۸۸]، ۲۰۰۷).

 

مطالعات متعددی ‌در مورد بزرگسالان مبتلا به ADHD انجام پذیرفته است و در آن ها به تاثیر آسیب دیدگی عملکرد حافظه فعال و تکالیف مرتبط با فعالیت مغز که به طور واضح دارای نابهنجاری اند ، در این افراد تأکید نموده است (داسون[۸۹] و همکاران،۲۰۰۴ ؛کاونر[۹۰] و همکاران، ۱۹۹۸؛ مکلین[۹۱] و همکاران ،۲۰۰۴ ؛ مورفی[۹۲] و همکاران ،۲۰۰۱ ؛ اسکتویتزر[۹۳] و همکاران،۲۰۰۴؛ والرا[۹۴] و همکاران، ۲۰۰۵).

 

مسائل و آسیب دیدگی هایی که این اختلال در دوره بزرگسالی برای فرد ایجاد می‌کند و همراه بودن آن با طیف گسترده ای از اختلالات همبود نظیر اختلالات اضطرابی، اختلالات عاطفی و اختلالات شخصیت لزوم مداخلات درمانی را در این اختلال، اجتناب ناپذیر گردانیده است. رویکردهای درمانی متعددی برای اختلال ADHD مطرح می‌باشد، که از آن جمله می توان به دارو درمانی و رویکردهای شناختی به عنوان رایج ترین درمان ها اشاره نمود. این روش ها علی‌رغم شیوع، مسائل متعددی را ‌در مورد پایدار نبودن اثرات درمانی و یا عوارض جانبی داروها، نمایان ساخته اند. همچنین اثربخشی مؤثر این روش ها در گستره شناختی و یا بهبود مهارت های اجتماعی و یا ایجاد تأثیرات منفی در روند تحول از دیگر چالش های موجود در روش های درمانی رایج است (اسمیت، ‌بار کلی‌ و شاپیرو، ۲۰۰۶).

 

یکی از روش های نسبتأ نوین که در کنار سایر روش های درمانی، تحقیقات و تأییدات بالینی متعددی را به خود اختصاص داده است، درمان های نوروفیدبک می‌باشد. (لوبار، ۱۹۷۶ ؛ لوبار و شوس[۹۵]، ۱۹۷۷؛ آرنز[۹۶] و همکاران، ۲۰۰۹؛ موریاما[۹۷] و همکاران، ۲۰۱۲؛ لیکتی و همکاران، ۲۰۱۲[۹۸]؛ فازان و نزرودین[۹۹]، ۲۰۱۲؛ لانس برگن[۱۰۰] و همکاران، ۲۰۱۱).

 

درمان های نوروفیدبک بر اساس نظریه رابطه ذهن- بدن تحول یافته است و بر توانایی ذهن برای بازسازی، تغییر و التیام خود به روش طبیعی تأکید دارد (لاورنس[۱۰۱]، ۲۰۰۲). این روش از طریق تأثیر گذاری بر امواج مغزی و نیز افزایش انعطاف پذیری ذهنی امکان درمان اختلال ADHD را فراهم می‌سازد (دموس[۱۰۲]، ۲۰۰۵). در واقع نوروفیدبک، باعث کاهش امواج آهسته (تتا) و افزایش امواج سریع (بتا)، در کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD می‌گردد (لوبار و دییرینگ[۱۰۳]، ۱۹۸۰؛ لوبار، ۱۹۸۴).

 

تحقیقات متعددی ‌در مورد اثربخشی نوروفیدبک در درمان نقص توجه و تکانشگری و بیش فعالی (آرنز و همکاران،۲۰۰۹؛ لانس برگن[۱۰۴] و همکاران، ۲۰۱۱؛ فازان و نزرودین، ۲۰۱۲٫؛ مایر[۱۰۵] و همکاران، ۲۰۱۱) انجام شده است.

 

همان گونه که تصریح گردید یکی از حوزه های مؤثر در تبیین اختلال نقص توجه/بیش فعالی، اختلال در عملکردهای اجرایی-شناختی، نظیر حافظه فعال می‌باشد. بر اساس شواهدی که ‌در مورد نقص حافظه فعال در افراد مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی تصریح گردیده است و نیز با تکیه بر شواهد متعدد بالینی، مولفان تلاش نموده اند تا با تقویت حافظه فعال و بهبود عملکرد این نوع از حافظه، روشی نوین در درمان نشانه های ADHD ارائه نمایند. به عنوان مثال، کلینبرگ[۱۰۶] و فرنل[۱۰۷] (۲۰۰۵)تحقیقی را با عنوان آموزش رایانه ای حافظه فعال در کودکانی که دچار نقص توجه/ بیش فعالی بودند انجام دادند. نتیجه این مطالعه نشان داد که برنامه رایانه ای باعث بهبود حافظه فعال در این کودکان می شود، همچنین این برنامه بازداری پاسخ و استدلال منطقی را در این کودکان افزایش داد.

 

میلتون[۱۰۸] (۲۰۱۰ ، به نقل از قمری گیوی ،۱۳۹۰) در مطالعه خود ، اثربخشی برنامه رایانه ای تقویت حافظه فعال را در انعطاف پذیری شناختی و بهبود حافظه فعال مورد تأیید قرار داد.

 

تحقیقات داخلی نیز اثربخشی نوروفیدبک را در درمان علائم بیش فعالی و نقص توجه تأیید می‌کند. برای مثال یعقوبی و همکاران (۱۳۸۸)، نشان دادند که آموزش نوروفیدبک در کاهش علایم اختلال به میزان درمان با ریتالین(Ritalin) ، در کاهش علائم بیش فعالی و نقص توجه دانش آموزان مبتلا مؤثر است.

 

در ایران، تأثیر نوروفیدبک بر الگوی امواج مغزی، توجه و تکانشوری در کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه (حمیدی، ۱۳۹۰)، بر عملکرد هوشی کودکان مبتلابه اختلال نقص توجه/بیش فعالی (یعقوبی و همکاران، ۱۳۸۵) ، مقایسه آن با ریتالین و درمان ترکیبی در کودکان مبتلا به ADHD (یعقوبی و همکاران، ۱۳۸۵) و بر اختلال یادگیری همراه با ADHD (نوری زاده و همکاران، ۱۳۹۱) مورد بررسی قرار گرفته است.

 

همچنین، اثر بخشی آموزش رایانه ای، در تقویت حافظه فعال کودکان مبتلا به نارسا خوانی و نقص توجه- بیش فعالی، در مطالعات قمری گیوی (۱۳۹۰)، مورد تأیید قرار گرفت.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...