همانطور که اشاره شد به منظور مدل سازی حیطه­های بینهایت، تکنیک­های مختلفی بوجود آمده­اند. در اینجا مروری بر تاریخچه پیدایش روش های مختلفی که به نحوی با مسائل شامل بی­نهایت سر و کار دارند، می­پردازیم.
مرز لزج توسط (زینکویچ و نیوتن، ۱۹۶۹؛ لیزمر و کهلیمیر، ۱۹۶۹؛ کهلیمیر، ۱۹۷۳؛ لیزمر و واس، ۱۹۷۲؛ وایت و همکاران، ۱۹۷۷)، مرز انتقال دهنده (واس، ۱۹۷۳؛ کاوسل، ۱۹۷۴؛ تاسولاس ۱۹۸۱؛ واس و همکاران، ۱۹۸۵؛ ورکل، ۱۹۸۶)، مدل ترکیبی (تی زنگ و پنزین، ۱۹۸۱؛۱۹۸۳؛۱۹۸۶) روش المانهای مرزی (ونگ و اشمید، ۱۹۹۲؛ چوآن و همکاران، ۱۹۹۲؛ دومینگوئز، ۱۹۹۳؛ ازرائیل و بنرجی، ۱۹۹۲) و روش المانهای بی­نهایت (چو و اسمیت، ۱۹۸۱؛ مدینا و پنزین، ۱۹۸۲؛ مدینا و تیلور، ۱۹۸۳؛ استلی، ۱۹۸۳؛ رجپکسی و کاراسودی، ۱۹۸۶؛ ژنگ و ژائو، ۱۹۸۷؛ ینگ و یان، ۱۹۹۲؛ کاراسودی و لیو، ۱۹۹۳؛ یان و همکاران، ۱۹۹۵؛ ینگ و همکاران، ۱۹۹۶)، ارائه شده است (Kim, 1999).
مفهوم روش المانهای بی­نهایت اولین بار توسط (Ungless, (1973 در غالب پایان نامه کارشناسی ارشد و Bettess, (1977) ارائه شد. البته لازم به ذکر است که بتس در مقاله خود اشاره به این نکته داشته که در دستیابی به این روش از کمک­­ و تشویق همکارش، زینکویچ، استفاده فراوان کرده است.
همانطور که پیشتر نیز اشاره شده بود، انواع مختلف فرمولاسیون المان بی­نهایت به منظور بررسی محیط بی­نهایت در مسائل مختلف مهندسی شکل گرفته است. در زیر به تاریخچه مختصری از این مورد اشاره شده است.
مسئله تحکیم (اشرفلر و سیمونی، ۱۹۸۷؛ کارپوراپو، ۱۹۸۸)، آنالیز تراوش (وود، ۱۹۷۶؛ هنجو و پوخارل، ۱۹۹۳؛ ژائو و والیاپان، ۱۹۹۳)، انتقال جرم (ژائو و والیاپان، ۱۹۹۴)، انتقال حرارت (سولیوان و اونیل، ۱۹۹۲)، مسائل آکوستیک (استلی، ۱۹۸۳)، اندرکنش سیال-سازه (بتس و زینکویچ، ۱۹۷۷؛ زینکویچ و همکاران، ۱۹۸۵؛ پارک و همکاران، ۱۹۹۱؛۱۹۹۲)، و اندرکنش خاک-سازه (چو واسمیت، ۱۹۸۱؛ مدینا و پنزین، ۱۹۸۲؛ مدینا و تیلر، ۱۹۸۳؛ رجبکسی و کاراسودی، ۱۹۸۶؛ ژنگ و ژائو، ۱۹۸۷؛ ینگ و یان، ۱۹۹۲؛ کاراسودی و لیو، ۱۹۹۳؛ یان و همکاران، ۱۹۹۵؛ ینگ و همکاران؛ ۱۹۹۶، یرلی و همکاران، ۱۹۹۸)، (Kim, 1999).
۲-۳ هدف این مطالعه
در فصل بعدی انواع مختلف المان بی­نهایت بیان خواهد شد. یکی از انواع پرکابرد روش المان بی­نهایت، المان بی­نهایت با زوال نمائی^[۱۳] است. در این مطالعه، از این نوع المان بی­نهایت جهت دستیابی به توابع نرمی دینامیکی^[۱۴] پی صلب بدون جرم در حالت دو بعدی، استفاده شده است. توابع یا ماتریس نرمی دینامیکی معکوس توابع یا ماتریس امپدانس^[۱۵] هستند. توابع امپدانس در واقع همان ماتریس سختی دینامیکی هستند. در فصل­های آینده به جزئیات روش به صورت مفصل اشاره خواهد شد، اما در اینجا به صورت خیلی خلاصه روش کار را توضیح داده می­ شود.
مسئله شامل حیطه نزدیک و حیطه دور است که حیطه نزدیک با بهره گرفتن از روش المان محدود و حیطه دور با بهره گرفتن از روش المان بی­نهایت، مدل سازی می­ شود. توابع امپدانس دینامیکی در حالت دو بعدی شامل حرکت قائم، حرکت افقی، حرکت دورانی و کوپل حرکت دورانی و حرکت افقی پی صلب بدون جرم است. تمام این­ ترم­ها در فرکانسهای مختلف محاسبه شده و توسط عدد بی­بُعد فرکانس، بی­بُعد می­شوند. در واقع محاسبات در حوزه فرکانس صورت می­گیرد. برای بدست آوردن توابع نرمی دینامیکی از روشی که توسط (Dasgupta & Chopra, (1977 ارائه شده، استفاده شده است. در این مطالعه رفتار لایه خاک واقع بر سنگ بستر بررسی شده است.

۳-روابط حاکم بر روش المان محدود و المان نامحدود
۳-۱ مقدمه­ای بر روش المان محدود
روش المان محدود یکی از روش های عددی است که به طور گسترده­ای در زمینه ­های مختلف مهندسی استفاده می­ شود. کتاب­های زیادی در این رابطه موجود است به عنوان مثال می­توان Bathe, (1996) و Cook, (2007) را نام برد. یکی از کتاب­های معروف در این زمینه کتاب زینکویچ Zienkiewicz & Taylor, (1977) است که ایشان یکی از پیشگامان روش المان محدود به حساب می­آیند. روش المان محدود مبتنی بر دامنه(حوزه) است. در اکثر روش های مبتنی بر حوزه، احتیاج به برش حوزه محاسباتی با یک مرز مشخص است. برای حالاتی که در حوزه محاسباتی انتشار شعاعی یا پراکندگی امواج داریم، شرائط مرزی باید به نحوی انتخاب شوند که استهلاک موج در بی­نهایت را نشان دهند (شرط تشعشعی سامرفلد). گاهی اوقات مرز به اندازه کافی دور در نظر گرفته می­ شود تا موج قبل از رسیدن به مرزهای حوزه مستهلک شود. قبل از به وجود آمدن روش های عددی مختلف که قادر به در نظر گرفتن شرایط بی­نهایت باشند از این تکنیک استفاده می­شد. اگر مسئله در حالت سه بعدی باشد یا مسئله کمی پیچیده باشد، هزینه و حجم محاسبات به شدت افزایش می­یابد. برای مقابله با این مشکل تکنیک­ها و روش­های عددی مختلفی بوجود آمده­اند.
محدودیت اصلی روش المان محدود برای حل مسئله موج، قرار گیری یک طول موج در یک المان است. به عبارت دیگر اندازه شبکه بندی(مش) محیط باید به صورتی باشد که یک المان بتواند یک طول موج را در خود ببیند. معمولاً در مسائل مهندسی با یک فرکانس مشخص سر و کار نداریم، بلکه بارگذاری­ها اکثر اوقات شامل طیف گسترده­ای از فرکانس هستند و این مسئله مبین این است که برای فرکانس­های مختلف احتیاج به شبکه بندی با اندازه­ های مختلف است.
محدودیت دیگر روش المان محدود برای مسئله موج، مشکل در مدل کردن حوزه بی­نهایت است. اساساً روش المان محدود بر اساس معادله حاکمه بوده و فرمولاسیون آن برای حوزه محدود است.
برای بررسی مسئله موج با روش المان محدود، حوزه مسئله به تعداد محدودی المان با اندازه محدود تقسیم شده و انتگرال گیری روی حوزه مسئله، در واقع جمع سهم هر المان است. به منظور برخورد با مسئله موج در حوزه بی­نهایت با روشی مبتنی بر حوزه، برش حوزه حل مسئله با فاصله­ای محدود همراه با مرز ساختگی بیرونی ضروری است. البته این مرز ساختگی باید بصورتی باشد که المان­های محدود داخل حوزه را به مرز بیرونی از لحاظ ریاضی مرتبط کرده و شرط تشعشعی سامرفلد در بی­نهایت را ارضا کند.
اما، با وجود این محدودیت­ها، روش اجزا محدود هنوز یکی از پرکاربردترین روش­های عددی­ است که برای بررسی مسائل موج بکار می­رود و در سالهای اخیر بیشتر مورد علاقه محققین قرار گرفته است. یکی از مزایای این روش، اصول نظری استوارش است. همچنین تولید سیستم ماتریس­های پر از درایه صفر و نواری که هزینه و زمان محاسبات را به شدت کاهش می­دهد، از مزایای دیگر این روش است. روش المان مرزی به عنوان روش موثری نسبت به روش­های مبتنی بر حوزه در نظر گرفته می­ شود. اما از اشکالهای آن تولید سیستم ماتریس­ها پیچیده و پر درایه است که معمولاً هزینه محاسبات را بشدت افزایش می­دهد.
۳-۲ مقدمه­ای بر روش المان نا­محدود
روش المان نا­محدود نیز روشی مبتنی بر حوزه است. در واقع این روش توسعه روش المان محدود است برای بررسی مسائلی که به نحوی با محیط­های بی­نهایت سر و کار دارند. در این روش، المان­ها از یک یا دو طرف به بی­نهایت گسترش می­یابند. در این روش احتیاجی به برش حوزه محاسباتی یا اعمال شرائط مرزی برای تقریب شرائط مرزی سامرفلد نیست.
برای بررسی مسائل موج، توابع شکل المانهای این روش شامل عاملی هستند که نشان دهنده سفر موج در محیط است. منظور از سفر موج وجود توأم حرکت نوسانی و استهلاک دامنه جابجایی موج است. این روش به دلیل شباهت فرمولاسیونی که با روش المان محدود دارد، براحتی با آن ترکیب می­ شود.
از مزایای دیگر اینکه در این روش مثل روش المان محدود ماتریس­ها نواری و متقارن باقی می­ماند که این دقیقاً بر عکس آن چیزی است که در روش المان مرزی اتفاق می­افتد، یعنی وجود ماتریس­های پُر و نا­متقارن. البته ذکر این نکات به این معنی نیست که روش المان مرزی یا روش های دیگر همگی ضعف دارند. هر روشی نقاط ضعف و قوتی دارد. در اینجا هدف بیشتر توضیح نقاط قوت روش المان بی­نهایت است. در قسمت بعدی بصورت مختصری به معرفی انواع پرکاربرد المان بی­نهایت می­پردازیم.
۳-۲-۱ المان نامحدود با زوال نمائی^[۱۶]
اولین بار مفهوم این نوع المان­ بی­نهایت توسط (Bettess, (1977 ارائه شد. این موضوع متعاقباً توسط (Bettess & Zienkiewicz, (1977 در سال ۱۹۷۷ توسعه پیدا کرد. اولین المان بی­نهایت برای مسائل موج بر اساس مدل نمائی از موج شکل گرفت. در این مطالعه برای بررسی اندرکنش خاک-سازه در حالت دو بعدی از این نوع المان استفاده شده است. فرمولاسیون این المان شامل حاصلضرب توابع شکل که بر اساس چند جمله­ای­های لاگرانژ هستند در یک ضریب نمائی است. این ضریب نمائی را تابع انتشار موج می­نامند. این ضریب در جهت نامحدود بکار می­رود و با در نظر گرفتن دو عامل زوال و نوسانی بودن موج، انتشار امواج در بی­نهایت را مدل می­ کند. این المان در جهت محدود () مانند المان­های روش المان محدود بوده ولی در جهت نامحدود() رفتار متفاوتی دارد. در این المان، انتگرال گیری در جهت محدود همانند المانهای روش المان محدود یعنی گائوس کوآدرچر^[۱۷] بوده و در جهت نامحدود از روش نیوتن-کوتس^[۱۸] استفاده می­ شود. در منابع متعددی اشاره به تعداد نقاط انتخابی جهت انتگرال گیری در جهت بی­نهایت در این المان شده است. در قسمت­ های بعدی راجع به این مطلب مفصل صحبت خواهد شد.
توابع شکل در این روش شامل سه ترم است. ترم اول نشان دهنده پدیده نوسانی موج است که با بهره گرفتن از عدد موج در غالب یک عبارت نمائی ظاهر می­ شود. ترم دوم مبین زوال یا استهلاک موج بوده که این ترم هم در غالب عبارت نمائی است و در نهایت ترم سوم همان چند جمله­ای­های لاگرانژ است. این المانها روی مرز بین حیطه نزدیک و حیطه دور عمل می­ کنند و در این قسمت، یعنی روی مرز جوابهای مناسبی می­ دهند. اما قادر به بررسی جواب در حیطه دور نیستند. در واقع قدرت این المان در نشان دادن تاثیر حوزه دور بر حوزه نزدیک است.
۳-۲-۲ المان بی­نهایت نگاشت شده
اولین المان بی­نهایت نگاشت شده^[۱۹] برای مسائل الاستواستاتیک توسط بیر و مییک، ۱۹۸۱؛ معرفی شد. نگاشت متفاوتی برای آن مسئله توسط زینکویچ ۱۹۸۱؛ ۱۹۸۳ ارائه شد که بعداً به مسائل شامل موج متناوب با اضافه کردن مولفه­های مناسب موج، اعمال شد. این کار توسط بتس و همکاران، ۱۹۸۴ و زینکویچ و همکاران، ۱۹۸۵ صورت گرفت. این روش قادر به مدل کردن زوال دامنه موج با فاصله است (Kim, 1999).
در کتاب المان­های نامحدود که توسط پیتر بتس نوشته شده، المانهای بی­نهایت را در دو گروه کلی طبقه کرده است. (المان بی­نهایت با زوال نمائی و المان بی­نهایت نگاشت شده). ولی المان­های بی­نهایت دیگری هم موجود هستند که برای کاربرد­های مختلف مهندسی بوجود آمده­اند، از جمله المان بی­نهایت بیضی و کروی شکل، المان پوشش موج، المان نگاشت شده پوشش موج، المان بی­نهایت مزدوج را می توان نام برد. المان­های ذکر شده اکثراً در بررسی مسائل آکوستیک توسط استلی و بتس مورد بررسی قرار گرفته­اند.
۳-۳ فرمول بندی مسئله
همانطور که در شکل ۳-۱ ملاحظه می­ شود حوزه نزدیک که می ­تواند شامل پیچیدگی هندسه و مصالح باشد که با روش المان محدود توسط المان معروف کوآدراتیک هشت گرهی^[۲۰] مدل شده و حوزه دور که به سمت بی­نهایت می­رود با روش المان نامحدود مدل شده است. شرایط مسئله در جهت عمود بر صفحه به صورت ثابت باقی می­ماند، در واقع در این مسئله از شرایط کرنش صفحه­ای^[۲۱] استفاده شده است. مسئله در قلمرو فرکانس تعریف شده و در ادامه توضیح داده می­ شود که با بهره گرفتن از بارهای هارمونیک و به تبع آن هارمونیک شدن جابجایی­های نظیر بارها، معادله دیفرانسیل حرکت که معادله حاکم بر مسئله است به معادله جبری تبدیل میشود. این عمل تأثیر بسیاری در ساده سازی حل مسئله می­ گذارد.

شکل ۳-۱ نیم فضا تحت اثر بار هارمونیک (Yang & Hong, 2009)
۳-۳-۱ معادله حاکمه
معادله حاکمه برای محیط همگن ایزوتروپیک الاستیک در نیم فضا، در غالب تغییر مکانها به صورت معادله نویر-کوشی^[۲۲] که بیشتر در مراجع بنام معادله نویر می­شناسند، مطرح می­ شود.
(۳-۱)
که ثابت لمه، مدول برشی مصالح، جابجایی، چگالی مصالح و نیروی جسم است. معادله نویر در حالت ویسکوالاستیک و با در نظر گرفتن میرایی هیستریسیس به صورت زیر است.
(۳-۲)
معادلات تعادل دینامیکی برای حالت دوبعدی عبارتند از
(۳-۳)
که در آن :
(۳-۴)
با فرض هارمونیک بودن جابجایی اگر معادله ۳-۳ را در ضریب وزنی ضرب کرده و از حاصل روی المان انتگرال گیری کنیم، به معادله زیر می­رسیم.
(۳-۵)
که ضخامت المان است. برای حل، از روش گلرکین استفاده شده است. در این روش ضرایب وزنی به عنوان تغییرات جابجایی در نظر گرفته شده ­اند . بعد از مقداری عملیات ریاضی به رابطه زیر می­رسیم.
(۳-۶)
در واقع رابطه بالا کاربرد اصل کار مجازی در المان است. میدان جابجایی در هر دو روش المان محدود و نامحدود به شرح زیر است.
(۳-۷)
بنابراین بردار­های جابجایی و شتاب با روابط زیر بیان می­شوند.

بازاریابی

Ma

25.00

9

فناوری و اطلاعات

IT

17.39

10

فنی و مهندسی

ET

15.00

11

کنترل کیفیت

QA

11.54

12

مالی

MF

8.33

13

همانطور که از جدول فوق مشخص است، بخش‌های تولید، بازرگانی و پشتیبانی و برنامه‌ریزی و انبار که بیشترین تعامل را با زنجیره تامین دارند، دارای رتبه بحرانی بالاتری نسبت به بقیه گروه‌های مطالعاتی هستند. این نتایج بر اساس شواهد موجود و مصاحبه‌های دوره اول بدور از انتظار نیست. شکل ‏4‑5 درصد فراوانی عارضه‌های موجود در این سه بخش را جهت مقایسه بهتر نشان می‌دهد.
شکل ‏4‑5: درصد فراوانی انواع عارضه های استخراج شده در سه واحد بحرانی شرکت
همانطور که از شکل فوق مشخص است، حدود نیمی از عارضه‌های موجود در بخش تولید که دارای اولویت بالاتری نسبت به بقیه گروه‌ها است، عارضه‌های سطح 2 یعنی عارضه‌های تا حدی مهم را تشکیل می‌دهد. مدیریت و بخش تولید به راحتی می‌تواند با تدوین استراتژی‌ها و دستور العمل‌هایی این عارضه‌ها را از زنجیره تامین شرکت حذف کند.
شکل ‏4‑6 نمودار پارتو مربوط به تعداد کل عارضه‌های شناسایی شده برای هر بخش را نشان می‌دهد. با توجه به این نمودار می‌توان نتیجه گرفت که بیشترین تاثیر منفی بر عملکرد زنجیره تامین از سطوح تصمیم‌گیری بالای سازمان در این حوزه یعنی، مدیریت ارشد، برنامه‌ریزی و انبار، بازرگانی و پشتیبانی و تولید حاصل می‌شود. البته این نتایج وابسته به تعداد نیازمندی های تخصیص داده شده به هر واحد می باشد. بنابراین با تدوین استراتژی‌های بلند مدت در این بخش‌ها می‌توان درصد زیادی از عارضه‌های استخراج شده را از بین برد و یا تاثیر آنها را کاهش داد.

شکل ‏4‑6: نمودار پارتو مربوط به تعداد کل عارضه های شناسایی شده برای گروه های مورد مطالعه
همچنین در یک نوع دسته بندی، کل عارضه های شناسایی شده در دو گروه عارضه های داخلی و عارضه های خارجی تقسیم بندی شدند که عارضه های داخلی مربوط به فرآیندهای درون سازمان و عارضه های خارجی مواردی که دامنه کار مربوط به خارج از سازمان و یا عامل به وجود آورنده آن افراد و سازمان های خارج از سازمان می باشد. پس از انجام محاسبات این نوع تقسیم بندی نتیجه در شکل نمایش داده شده است.

متن کاوی عارضه‌ها

با توجه به نوع و فرمت عارضه‌های استخراجی که به صورت داده‌های متنی می‌باشند، جهت تجزیه و تحلیل بهتر آنها و بهره‌گیری از اطلاعات نهفته در متن، می‌توان از روش متن کاوی استفاده نمود. متن کاوی که به تحلیل هوشمندی متن، داده کاوی متنی یا کشف دانش در متن نیز مشهود است، عموما به فرایند استخراج دانش و اطلاعات مورد علاقه و مهم از مجموعه متنی غیرساختاریافته اشاره کرد. به عبارت دیگر، متن کاوی کشف اطلاعات جدید و از پیش ناشناخته به وسیله تجزیه و تحلیل خودکار اطلاعات از منابع متنی نوشته شده می‌باشد. این رویکرد برای اولین بار توسط فلدمن و داگان^[86] در سال 1995 مطرح شد.
یکی از اهداف مفید متن کاوی، کشف توزیعات و فراوانی داده‌های نهفته و مورد علاقه در داده‌های حجمی از متن‌ها و جملات می‌باشد. با بهره گرفتن از این فن می‌توان بدون اتکا بر هیچ دانش و تجربه‌ای، فراوانی کلمات کلیدی موجود در متن را شناسایی نمود (پونس پوراتا^[87] و همکاران، 2007) و بر اساس آن ریشه و مفهوم جملات را شناسایی کرد. بنابراین با بهره گرفتن از این رویکرد، ابتدا کلمات کلیدی هر متن را استخراج کرده و با محاسبه تعداد فراوانی آنها، می‌توان علل ریشه‌ای عارضه‌های شناسایی شده را پیدا نمود.
لیدی^[88] برای فرایند متن کاوی بر روی اطلاعات، سه مرحله به شرح زیر را معرفی نمود:

• آماده سازی متن: در این مرحله منابعی که قرار است متن کاوی روی آنها صورت گیرد، انتخاب می‌شوند و پردازش مقدماتی متن از قبیل شناسایی جملات و پاراگراف‌ها بر روی آنها انجام می‌شود.

• پردازش متن: این مرحله به منظور استخراج کلمات کلیدی و مشهود موجود در متن صورت می‌گیرد؛ که به دو روش مبتنی بر سند و مبتنی بر مفهوم انجام می‌شود.

• تحلیل متن: در این مرحله بروندادها و خروجی‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرند تا مشخص شود که آیا کشف دانش صورت پذیرفته است یا خیر.

این سه مرحله باید به روشی اندیشمندانه صورت پذیرد، به طوری که به اهداف متن کاوی، محدودیت داده‌ها و نقاط قوت و ضعف آنها توجه شود. با توجه به متن عارضه‌ها که به صورت جملات کوتاه ارائه شده است و تعداد محدود آنها، می‌توان ادعا نمود که گام اول متن کاوی (آماده سازی متن) انجام شده است. بنابراین باید به دنبال پردازش متن با استخراج کلمات کلیدی بود. در این پژوهش جهت انجام این کار بدلیل خلاصه نویسی عارضه‌های استخراج شده، از رویکرد مبتنی بر مفهوم استفاده شده است. به عبارتی متن هر عارضه بهبود داده شده و مفاهیم و معانی موجود در آنها و نیز ارتباط میان آنها استخراج شده است. جدول ‏4‑7 دو نمونه از عارضه‌های استخراج شده به همراه کلمات کلیدی آنها را نشان می‌دهد. این کلمات بر اساس مفهوم شناسایی شده از متن عارضه‌ها استخراج شده است.
جدول ‏4‑7: دو نمونه متن کاوی مبتنی بر مفهوم برای عارضه های استخراج شده

اداره حقوقی قوه قضاییه نیز در نظریه ۱۴۰۵/۹۲/۷ مورخ ۲۲/۷/۱۳۹۲ در پاسخ به این پرسش که منظور از جرائمی که نوع یا میزان تعزیر آنتها در قوانین موضوعه تعیین نشده چیست، بیان می کند «نظر به اینکه اصل قانونی بودن جرائم و مجازاتها به موجب اصل ۱۳۶ و ماده ۲ ق.م.ا. ۱۳۹۳، به عنوان یکی از اصول اساسی حاکم بر امور کیفری و نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران پذیرفته شده است و به موجب ماده ۱۰ قانون مرقوم نیز بر آن تاکید گردیده و در ماده ۱۸ همان قانون مفهوم تعزیر مقرر شده است. لذا ماده ۶۹ نمی تواند معارض با آن قوانین باشد، بلکه این ماده نیز هماهنگ با مقررات فوق تنها ناظر به مواردی است که قانونگذار جرم بودن عملی تصریح نموده لیکن بدون تعیین نوع و میزان مجازات، مقرر نموده است که مرتکب با رعایت دفعات و مراتب جرم و مراتب تادیب از وعظ و توبیخ و تهدید به مجازات تعزیری محکوم می شود مانند تبصره ۲ قانون الحاق ماده واحده به قانون گذرنامه و یا موارد ۳۰ الی ۳۳ و ۳۶ قانون همه پرسی جمهوری اسلامی ایران»
علاوه بر اینها می توان به قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب ۱۵/۲/۱۳۸۳ اشاره نمود که در آن مقرر گردیده « متخلفین به مجازات مندرج در قوانین موضوعه محکوم خواهند شد» امام مجازاتی برای برخی تخلفات از جمله بستن چشم، ایذاء، تحقیر و استخفاف در حین بازجویی پیش بینی نشده است.

حکم این ماده همانگونه که برخی حقوقدانان به خوبی متذکر شده اند می تواند ضمن رویارویی با اصل قانونی بودن جرم و مجازات ها، موجبات سوء استفاده و اعمال نظر شخصی قضات را فراهم آورد.
دسته دوم از جرائم عبارتند از؛ جرائم امنیتی داخلی و خارجی می باشند که در ماده ۷۱ ق.م.ا. آن را اینگونه مقرر داشته است: «اعمال مجازات های جایگزین حبس در مورد جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور ممنوع است» که مقصود از جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی، کلیه جرائمی است که تحت عنوان جرائم ضد امنیت داخلی و خارجی کشور، در قوانین مختلف ذکر شده است.
اداره حقوقی قوه قضاییه نیز در نظریه شماره ۲۰۰۰/۹۲/۷ مورخ ۱۵/۱۰/۹۲ در پاسخ به این پرسش که چه جرائمی علیه امنیت داخلی و خارجی محسوب می شود، تعریف آن چیست و کدامین جرائم از مصادیق آن محسوب می شوند بیان کرده است که « عمده جرایم امنیت داخلی و خارجی در فصل اول کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ از ماده ۴۹۸ الی ۵۱۲ آمده است، بدیهی است جرایم مشابه دیگر در متون قوانین جزایی مختلف نیز می تواند مشمول جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی قرار گیرد از جمله در فصل دوم قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب ۱۳۸۲ مصادیقی از جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی تصریح شده است. تعریفی در قانون برای جرم علیه امنیت داخلی و خارجی نشده است و برای مطالعه در این مورد می توان به کتب حقوق جزا مراجعه نمود»
۲/۱. جرائم غیر عمدی
علاوه بر جرائم عمدی که می تواند مشمول احکام جایگزین حبس شوند، مقنن در ماده ۶۸ ق.م.ا. مقرر نموده است «مرتکبان جرایم غیرعمدی به مجازات جایگزین حبس محکوم می‌گردند مگر اینکه مجازات قانونی جرم ارتکابی بیش از دو سال حبس باشد که در این صورت حکم به مجازات جایگزین حبس، اختیاری است.»
یکی از ایرادات وارده بر این ماده این است که مقنن ذکری از حداقل یا حداکثر بودن حبس بیش از دو سال ننموده است و مشخص نیست که آیا مقصود از دو سال حداقل مجازات جرم ارتکابی است یا حداکثر آن.

2. 2. شرایط راجع به مجرم

یکی از شرایطی که مقنن در ماده ۶۴ ق.م.ا. ، به منظور صدور مجازات جایگزین حبس، مقرر نموده است شرایط بزهکار اعم از سن، مهارت، وضعیت، شخصیت وی است، علاوه بر این احراز وجود جهات تخفیف یکی از شرایط صدور مجازاتهای جایگزین حبس می باشد که این جهات در ماده ۳۸ ق.م.ا. ۱۳۹۲ عبارتند از؛ همکاری موثر متهم در شناسایی شرکاء یا معاونان، تحصیل ادله یا کشف اموال و اشیاء حاصله از جرم یا به کار رفته برای ارتکاب جرم، اوضاع و احوال خاص موثر بر ارتکاب جرم؛ اعلام متهم قبل از تعقیب یا اقرار موثر وی در حین تحقیق و رسیدگی؛ ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم کهولت یا بیماری، کوشش به منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از آن، که این عوامل همگی ناظر بر رفتار و عملکرد متهم می باشد.
از جمله عوامل فردی دیگری که شخص مجرم در طول دوره مجازات های جایگزین می بایست آن را رعایت نماید، اعلام تغییراتی نظیر تغییر شغل و محل اقامت که مانع یا محل اجرای حکم باشد را می بایست به قاضی اجرای احکام اطلاع دهد (ماده ۷۸). این شرط را می توان یکی از شروط استانداردی (عرفی) دانست که همه بزهکاران می بایست آن را رعایت نمایند.
از دیگر عواملی که بزهکار می بایست واجد شرایط آن باشد، سابقه محکومیت موثر کیفری که این سابقه محکومیت می بایست واجد دو شرط اساسی باشد:
نخست آنکه از زمان اجرای محکومیت سابق کمتر از پنج سال گذشته باشد (ماده ۶۶) و دوم آنکه بیشتر از یک فقره محکومیت قطعی به حبس های تا شش ماه و بیشتر از شش ماه و همچنین جزای نقدی بیشتر از ۱۰ میلیون ریال، شلاق تعزیری، قصاص یا پرداخت از یک پنجم دیه؛ داشته باشد.
که مجموع این شرایط جملگی در راستای حمایت از بزهکاران فاقد حالت خطرناک و مستعد، به منظور اصلاح و بازپروری بزهکار می باشد.

3. 3. شرایط راجع به بزهدیده

یکی از جلوه های بارز ترمیمی در مجازات های جایگزین حبس، توجه به وضعیت بزهدیده و همچنین گذشت وی می باشد. در ماده ۶۴ ق.م.ا. مقرر شده است که «… در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و …، وضعیت بزهدیده و سایر اوضاع و احوال تعیین و اجرا می گردد»
همانگونه که مشهود است مقنن یک مرتبه گذشت شاکی را ملاک صدور مجازات جایگزین قرار داده است و یک مرتبه وضعیت بزهدیده را، که به نظر می رسد مراد از وضعیت بزهدیده، کلیه شرایط او اعم از وضعیت روحی، جسمی، روانی وی و همچنین میزان رضایت او از عملکرد شاکی باشد.
این عوامل خود گواهی بر نقش ویژه و خاص بزهدیده در مجازات های جایگزین حبس دارد. علاوه بر اینکه از جمله عوامل تخفیف مجازات در ماده ۳۸ ق.م.ا. گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، کوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم و جبران زیان ناشی از آن می باشد، که این نیز از جمله عوامل بزهدیده محور مجازات های جایگزین حبس می باشد.
ب: شرایط شکلی
از حیث رعایت قواعد دادرسی و شرایط صدور احکام مجازات جایگزین حبس، مقنن چند شرط اساسی را در این باره لحاظ نموده است:

1. 1. قواعد تعدد

در ماده ۷۲ ق.م.ا. مقررشده است که « تعدد جرایم عمدی که مجازات قانونی حداقل یکی از آنها بیش از شش ماه حبس باشد مانع از صدور حکم به مجازات جایگزین حبس است.» که از مفهوم مخالف این ماده می توان دریافت که اگر در جرائم متعدد فرد، مجازات قانونی هیچ کدام به شش ماه حبس نرسد – به طور مثال از جرائم تعزیری درجه شش باشد – ممنوعیتی از حیث اعمال مجازاتهای جایگزین حبس وجود ندارد.
در خصوص تعدد جرائم؛ ذکر این نکته مهم است که با توجه به اطلاق لفظ تعدد می توان آن هم بر تعدد اعتباری و هم تعدد واقعی حمل نمود، با این توضیح که چه متهم مرتکب چند فعل جزایی بدون صدور حکم قطعی محکومیت شده باشد و چه مرتکب فعل واحدی که دارای عناوین متعدد دارد، شده باشد. در هر صورت امکان استفاده از مجازات جایگزین برای وی نیست.

2. 2. عطف به ماسبق نشدن مجازاتهای جایگزین حبس

در ماده ۷۴ ق.م.ا. مقرر شده است که «مقررات این فصل در مورد احکام قطعی که پیش از لازم الاجرا شدن این قانون صادر شده است نمی شود» -عدم عطف به ماسبق شدن مقررات جایگزین حبس به نظر می رسد که یکی از موارد خلاف اصل تفسیر به نفع متهم باشد، زیرا هر چند که عطف به ماسبق نشدن اصل است و در صورتی که بخواهیم قانونی را به گذشته عطف نمایم نیاز به دلیل داریم لیکن در اینجا دلیل کافی به منظور عطف این قانون به گذشته مهیا است و آن کیفیت محففه ای است که مجازات های جایگزین حبس دارا می باشد و بنابراین به نظر می رسد که صحیح ترین آن می بود که این مقررات احکام قطعی صادره در زمان بیش از لازم الاجرا شده آن با توجه به اینکه نفع متهم نیز در آن است عطف شود، لیکن مقنن با توجه به مشکلات اجرایی مجازات های جایگزین حبس، در این ماده به صراحت به عطف به ماسبق نشدن مجازات های جایگزین در مورد احکام قطعی حکم داده است.

3. 3. تصریح به آثار و تبعات عدم اجرای مقررات

در تبصره ماده ۸۱ ق.م.ا. مقرر شده است «دادگاه در متن حکم تبعیت و تخلف از مفاد حکم را به طور صریح قید و به محکوم تفهیم می نماید. قاضی اجرای احکام نیز در ضمن اجرا با رعایت مفاد حکم دادگاه و مقررات مربوط به نحوه نظارت و مراقبت بر محکوم را مشخص می نماید.»
تفهیم مقررات مربوط به نحوه نظارت و مراقبت بر محکوم یکی از جلوه های بارز رویکردها و نهادهای قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ می باشد و همانگونه که پیشتر در خصوص آنها صحبت کردیم این اقدام مقنن را می توان به منظور رعایت حقوق دفاعی متهم و همچنین اصلاح و بهبود وضعیت نظارت بر بزهکار، دانست.

ب: انواع جایگزین های حبس
در قانون مجازات اسلامی می توان به صورت مشخص به شش رویکرد جایگزین حبس اشاره نمود، که پنج مورد از شش مورد مجازات جایگزین، در فصل نهم (مجازات های جایگزین حبس) از کتاب کلیات ق.م.ا. ذکر شده است که عبارتند از؛ دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی (ماده ۶۴) و مورد ششم نظارت الکترونیکی است که در فصل هشتم (نظام آزادی مشروط) گفته شده است و به تفصیل در خصوص این موارد صحبت خواهیم نمود.
نکته لازم به ذکر آن است که برخی حقوق دانان غربی علاوه بر این موارد، موارد دیگری از جمله تعلیق تعقیب و آزادی مشروط را، به عنوان رویکردهای جایگزین حبس نام برده اند ، و یا آنکه برخی از اساتید در ایران، رویکردهای آزادی مشروط و تعلیق اجرای مجازات را از جمله نهادهای سنتی جایگزین حبس دانسته اند و برخی نیز بیان کرده اند که این رویکردها در یک مفهوم موسع، در صورتی که همراه با نظارت باشد از جمله نهادهای جایگزین است .
که با توجه به آنکه موضوع این پژوهش بررسی جلوه های ترمیمی در قوانین کیفری ایران است و نه همه مجازات های جایگزین، مطالعه در این خصوص را به تحقیقات مرتبط با موضوع جایگزین های حبس واگذار می نماییم.
۱: دوره مراقبت
مراقبت به معنای سرپرستی و نظارت داشتن بر بزهکار است و دوره مراقبت به عنوان یکی از جانشین های مجازات حبس، عبارت است از دادن آزادی به مجرم تحت سرپرستی و نظارت ماموران دوره مراقبتی، به جای کیفر حبس در مدت معینی، جهت آماده ساختن بزهکار برای بازگشت به زندگی اجتماعی.
دوره مراقبت در قانون مجازات اسلامی به معنای دوره ای است که طی آن محکوم، به دادگاه و تحت نظارت قاضی اجرای احکام به انجام یک یا چند مورد از دستورات و اقدامات تامینی مذکور در ماده ۴۲ ق.م.ا. محکوم می شود.( ماده ۸۳ ق.م.ا.) در ماده ۸۳ ق.م.ا. دوره مراقبت دارای ویژگی افتراقی است. بدین معنا که تمام بزهکاران تحت طول مدت یکسان قرار نمی گیرند و بنابر میزان محکومیت به حبس، طول عمر دوره مراقبت نیز تغییر می کند. و این مدتها بدین شرح می باشد:
الف ـ در جرایمی ‌که مجازات قانونی آنها حداکثر سه ماه حبس است، تا شش ماه؛
ب ـ در جرایمی‌که مجازات قانونی آنها نود و یک روز تا شش ماه حبس است و جرایمی که نوع و میزان تعزیر آنها در قوانین موضوعه تعیین نشده است، شش ماه تا یک سال؛
پ ـ در جرایمی‌که مجازات قانونی آنها بیش از شش ماه تا یک سال است، یک تا دو سال؛
ت ـ در جرایم غیرعمدی که مجازات قانونی آنها بیش از یک سال است، دو تا چهار سال.
این مجازات چند ویژگی اساسی دارد که عبارت است از؛ ایجاد سازمان مستقل در چارچوب نظام عدالت کیفری، قضایی بودن ماهیت و وظایف آن، اقتدار قانونی و اعمال سرپرستی و نظارت بر وی به منظور بازگشت وی به جامعه و تطبیق با آن .
مهمترین جلوه و رویکرد ترمیمی دوره مراقبت، دستورات و اقداماتی است که محکوم علیه می بایست در طول دوره مراقبت آنها را اجرا کند. این دستورات همانگونه که در بحث تعویق صدور حکم مطرح نمودیم از لحاظ جرم شناختی- حقوقی دارای خصایص و الگوهای ممتاز و یگانه ای است و هدف از آنها نیز از یک سو بازپذیری بزهکار در جامعه، اصلاح وی، ترمیم بزهدیده و باز توانگیری از جرم در آینده و از سوی دیگر دور کردن محکومان به جرائم سبک از محیط زندان است، زیرا علاوه بر اینکه محکوم کردن همه محکومان به حبس توجیه عقلانی ندارد ، در مقاله ای که در سال ۱۹۷۴ با عنوان «پرسش ها و پاسخ ها در خصوص اصلاح زندان» منتشر شد بیان گردید که برنامه های اصلاحی و بازپروری از طریق زندان نتیجه قابل توجهی نیز نداشته است و مشخص گردید که جز در موارد محدود و استثنایی، اقدامات بازپروری، نتیجه چشم گیری از تکرار جرم نداشته است.
از سویی دیگر حضور محکومان به جرائم سبک نیز در جامعه برای سایر افراد خطرناک نیست، بنابراین اقدام عادلانه تر آن است به جای زندانی کردن آنها و ابتلایشان به آسیب های گریز ناپذیر حبس، آنان را در جامعه و در میان سایر شهروندان مورد مراقبت و بازپروری قرار دهیم.
۲: خدمات عمومی رایگان

اما با وجود انتقاداتی که در خصوص آثار منفی گردش گری بر فرهنگ و اجتماع وجود دارد ، مطالعه دیدگاه های ساکنان ، نشان دهنده برخی منافع و آثار مثبت اجتماعی - فرهنگی توسعه این صنعت بر جوامع میزبان است .(besculides,2002,p165)
مطالعات انجام گرفته در ایران مؤید این واقعیت است ، به طوری که اکثریت قریب به اتفاق کسانی که از ایران دیدن کرده اند ، پس از سفر دیدگاهشان درباره مردم و فرهنگ این سرزمین کاملاً تغییر کرده و ایرانیان را مردمانی خون گرم ، مهمان نواز و صمیمی می شناسند.(ستاری، ۱۳۷۹،ص ۲۰)
شکل شماره ی ۵ : تأثیرات اجتماعی – فرهنگی گردش گری در چهارچوب محیط گسترده جامعه
منبع : Ratz , 2002 , p 38
شکل (۲/۱) حاکی از این است که فعالیت های گردش گری در خلأ صورت نمی گیرند ، بلکه محیط های طبیعی اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و فنی آن را احاطه کرده اند . تعاملات جامعه میزبان و مهمان ، که لازمه شکل گیری و استمرار گردش گری است ، با توجه به ویژگی های دو طرف و هم چنین بر اساس تفاوت های اقتصادی و فرهنگی بین آن ها و خصوصیات گردش گری در مقصد ، تأثیراتی در طرفین ایجاد می کند .
۳-۱۱- آثار محیطی توسعه گردش گری
از اوایل دهه ۷۰ میلادی ، مطالعات مربوط به آثار محیطی گردش گری گسترش روزافزون یافت . (p 132 , 2001 , Hall) از جمله عواملی که موجب اهمیت بررسی این آثار شده است می توان به نقش محیط در توسـعه ایـن صـنعت اشـاره کـرد ؛ زیـرا بدون وجـود محیطـی جذاب ، نمی توان امیدی به توسعه گردش گری داشت . (Mathieson , 1982 , p 97)
بیشتر تحقیقات محیطی به بررسی آثار گردش گری بر حیات وحش و پوشش گیاهی پرداخته اند و پیامدهای آن بر خاک ، آب و هوا کمتر مورد توجه بوده است ؛ به عبارت دیگر تمرکز این مطالعات عمدتاً مربوط به عناصری از محیط است و محیط به عنوان یک کل ، کمتر بررسی شده است . بنابراین، وجود روشی برای بررسی آثار گردش گری بر مجموعه اکوسیستم ضرورت دارد . برخی از مشکلات روش شناختی موجود در این زمینه عبارتند از : (همان ، ۱۹۸۲ ، ص ۹۴)

الف) تفکیک آثاری که گردش گران و غیر گردش گران در محیط ایجاد کرده اند دشوار است ؛
ب) معمولاً اطلاعات کافی درباره تعداد ، انواع و تغییرات در گونه های گیاهی و جانوری مقصدهای گردش گری وجود ندارد ؛
ج) توجه محققان بر منابع خاص طبیعی ، از جمله سواحل ، دریاها و کوه ها متمرکز شده است که از لحاظ اکولوژیک حساس اند .
با توجه به مشکلاتی که در مطالعه روابط بین گردش گری و محیط وجود دارد ، شناسایی و درک این تعاملات و عوامل مربوط به آن ، به طور قابل ملاحظه ای آسیب ها و تهدیدهای محیطی مربوط به فعالیت های این صنعت را کاهش می دهد . (Edington, 1986 , p 2)
به طور کلی ، می توان آثار گردش گری بر محیط را به دو دسته تغییرات مثبت و منفی تقسیم کرد . گزارش های ارائه شده غالباً آثار منفی را معرفی و بر آن ها تأکید کرده اند و کمتر به آثار مثبت آن پرداخته اند . نبود توازن مورد اشاره ناشی از این واقعیت است که معمولاً هـر نوع تغییری که انسان در محیط طبیعی ایجاد می کند ، مضر و گاهی اوقات تهدیدی برای کل اکوسیستم تصور می شود . البته در بررسی پیامدهای پدیده گردش گری ، ارزش های قضاوتی افراد تا حد زیادی در نتایج ارزشیابی ها اثر گذار است .(holden,1998,pp145-152)
۱۲- توسعه پایدار
«توسـعه پـایدار» نیازهای نسل کنونی را بدون به مخاطره انداختن توانایی نسل های بعدی برای برآوردن نیازهایشان ، تأمین می کند . این مفهوم ، بر رهیافتی بلندمدت دلالت دارد که علاوه بر مسائل زیست محیطی ، منابع انسانی و عوامل فرهنگی ، عرضه مواد غذایی انرژی صنعت و توسعه شهری در سطح جهانی را مد نظر قرار می دهد .
۱۳- اجزای توسعه گردش گری
شناخت اجزای توسعه جهان گردی و روابط متقابل بین آن ها برای فهم برنامه ریزی گردش گری یک موضوع بنیادی است . این اجزا به شکل مقوله های مختلفی در ادبیات مربوط به جهان گردی آورده شده اند . این اجزا به شرح زیر دسته بندی و تشریح شده اند :
* جاذبه ها و فعالیت های گردش گری .
* تأسیسات اقامتی ، هتل ها و امکانات رفاهی آن ها برای استراحت و اقامت گردش گران.
* سایر تسهیلات و خدمات لازم برای توسعه گردش گری شامل رستوران ها و سایر انواع تأسیسات غذاخوری ، فروشگاه های صنایع دستی ، سوغات ، کالاهای مخصوص و محصولات در دست رس و سایر تسهیلات و خدمات مالی و پولی ، دفاتر اطلاعات گردش گری ، تسهیلات امنیت عمومی و خدمات پلیس و اطفای حریق و تسهیلات ورود - خروج گمرک و مهاجرت .
* نظام حمل و نقل و انواع تسهیلات و خدمات مرتبط با حمل و نقل زمینی آبی و هوایی.
* سایر زیرساخت های ضروری ، مشتمل بر تأمین آب ، نیروی برق ، دفع زباله و فاضلاب ، ارتباط راه دور : تلفن ، تلگراف و تلفکس ، در سطح ناحیه توسعه یافته ، زهکشی نیز از مهمترین زیر ساخت های مورد نیاز است .
* عناصر سازمانی . عناصر سازمانی لازم برای توسعه مدیریت گردش گری ، مشتمل بر برنامه ریزی نیروی انسانی و برنامه های آموزش و پرورش ، راهبردهای بازاریابی ، ساختارهای سازمانی گردش گری در بخش خصوصی و عمومی ، قانون گذاری و ضوابط مرتبط با جهان گردی ، سیاست های سرمایه گذاری بخش خصوصی و عمومی و برنامه های اقتصادی زیست محیطی و اجتماعی – فرهنگی و کنترل اثرات می شود .
شکل شماره ۶ : مهمترین اجزای برنامه ریزی توسعه جهان گردی
منبع : کاظمی ، ۱۳۸۶ ، ص ۳۵
شکل شماره ی ۱۰ این اجزا را در چارچوب محیط طبیعی و اجتماعی - اقتصادی که اقتباس شده از آن هستند ، بازارهای بین المللی و داخلی گردش گران که تحت خدمت رسانی قرار می گیرند و استفاده ساکنین از این تسهیلات و جاذبه ها و خدمات و زیر ساخت ها را نشان می دهد . این اجزا به صورتی عمیق تر در فصول آینده این کتاب مورد بررسی قرار خواهند گرفت . (کاظمی ، ۱۳۸۶ ، ص ۳۵)
۱۴- جهان گردی
برنامه ریزی برای جهان گردی مستلزم درک تعریف جهان گرد و مفهوم جهان گردی است . علاوه براین تعاریف در سراسر فرایند برنامه ریزی به صورتی مداوم مورد استفاده است .
کنفرانس بین المللی ملل متحد که در سال ۱۹۶۳ درباره جهان گردی و مسافرت برگزار شد ، جهان گرد را به گونه زیرتعریف کرده است :
هر بازدید کننده ای که یک کشور غیر از محل اقامت معمول خود را به هر دلیلی غیر از جستجوی شغل و کسب در امد در کشور مقصد بازدید کند جهان گرد نام دارد.(سازمان جهانی جهان گردی، ۱۹۸۱ ، ص ۱۵)
شکل شماره ی ۷ :دسته بندی مسافران
منبع : سازمان جهانی جهان گردی ، ۱۹۸۱ ، ص ۱۵
۱۵- نظام جهان گردی
با وجود پیچیدگی ، چند بخشی و چند جزیی بودن ، باید به جهان گردی به عنوان یک نظام واحد که متشکل از اجزای مرتبط است ، نگریسته شود .
میل و موریسون چهار جزء نظام جهان گردی را به شرح زیر مشخص کرده اند :
۱- بـازار (جهـان گـردها) . ۲- وسیله مسـافرت (حمـل و نقـل) . ۳- مقصـد (جـاذبـه هـا ، تسـهیلات و خدمـات) . ۴- بـازاریـابی (اطلاعـات و تبلیغـات) . هر جز با ظـرافت به صـورت زنجیره ای بـا دیگر اجزای پیوند دارد . شامل پیوند شماره ۴ (بازاریابی) با شماره ۱ (بازارها) .
در برنامه ریزی برای توسعه جهان گردی ، مفهوم جهان گردی ، به عنوان یک نظام یک پارچه مبتنی بر عامل های عرضه و تقاضا برای برنامه ریزی و مدیریت کارامد آن یک مفهوم بنیادی است . در روی کرد توسعه پایدار به برنامه ریزی جهان گردی ، بخش تقاضا یا بازار نباید برای طرف عرضه ، تعیین کننده باشد ، به حدی که انسجام فرهنگی ، اجتماعی و محیطی ساکنین بومی به مخاطره بیفتد و منابع جهان گردی تخریب شوند بلکه لازم است تعادل طرف های عرضه و تقاضا ، در چارچوبی که پشتیبانی کننده هدف های محیطی و اجتماعی باشد حفظ شود . (Gee , 1984 , p 14)
شکل شماره ۸ : نظام جهان گردی : اجزا و محیط
منبع : Gee , 1984 , p 14
شکل شماره ۹ : نظام جهان گردی : اجزا و محیط
منبع : Gee , 1984 , p 14
۱۶- مسافرت و جهان گردی در دوران گذشته
در دوران ماقبل تاریخ ، انسان های اولیه بنا به دلایل ضروری مانند جستجوی غذا ، فرار از دشمنان ، یافتن پناه گاه و مأمن امن ، گریز از فشارهای ناشی از جمعیت اضافی ، توسعه اراضی ، وارد شدن در داد و سـتدهـای پایاپای و شـاید ارضـای حـس کنجکـاوی خـود بـه سـرزمیـن هـای نـاشنـاخته سفر می کردند . آثار مهاجرت های مردمان قدیم را در سراسر قاره ها و مناطق قابل سکونت می توان ملاحظه کرد . این جابه جایی در مسافرت هایی دور و دراز ، نظیر سفر از شمال شرقی آسیا به آمریکا نیز انجام شده است .
در حدود پنج هزار سال قبل با توسعه کشاورزی دست یابی به فن آوری کشتی های اقیانوس پیما و استفاده از پول به عنوان واسطه مبادله ، فعالیت های نظامی ، مدیریت دولتی امپراتوری های بزرگی مانند سومری ها ، پارسیان ، مصری ها ، آشوریان ، یونانیان و امپراتوری روم در مدیترانه و ناحیه خاورمیانه سفر به قصد تجارت ، بیشتر مرسوم بود . فنیقی هاphoenicians در ناحیه مدیترانه ، تجارت را با رفتن از یک مکان به مکانی دیگر به عنوان تاجر به سطح بالایی ارتقا دادند . سفر های تجاری در اقیانوس هند نیز ابتدا از تمدن دره سند و ایندوس و سپس به وسیله تجار گجرات و بعدها به وسیله تاجران عمان و مسقط که به طور مرتب با کشتی به هندو چین رفت و آمد می کردند ، به نحو چشم گیری توسعه یافت و باعث به وجود آمدن داستان های سند باد و ملوان شد . دو هزار سال قبل تاجران هند به جنوب شرقی آسیا سفر می کردند و فرهنگ و مذهب به علاوه کالاهای تجاریشان را به آنجا منتقل می کردند . (ضرغام ، ۱۳۸۷ ، ص ۴۴)
۱۷- توسعه اخیر جهان گردی
جهان گردی از زمان جنگ جهانی دوم ، به واسطه تأثیر چندین عامل به عنوان یک فعالیت اقتصادی – اجتماعی جهان رشد یافته است :
* درآمد قابل هزینه زیادتر برای مسافرت کردن
* کاهش ساعات کار و افزایش تعداد کارمندانی که از تعطیلات همراه مزد و تعطیلات سالیانه استفاده می کردند و بنابراین اوقات فراغت بیشتری برای مسافرت کردن داشتند .
* سطوح بالاتر آموزش و آگاهی بیشتر از نواحی دیگر جهان منجربه تمایل بیشتر برای مسافرت شد .
* توسعه سریع و وسیع اقتصاد منجربه افزایش سفرهای تجاری شد .

دانشکده ادابیات و علوم انسانی
بخش علوم تربیتی
پایان نامه تحصیلی برای دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی گرایش مدیریت آموزشی

بررسی رابطه بین سلامت سازمانی و خلاقیت و نوآوری معلمان و مدیران مدارس متوسطه دخترانه ناحیه ۲ کرمان در سال تحصیلی ۹۱- ۹۰
مؤلف :
فاطمه مخدومی
استاد راهنما:
دکترهمایون آذری
استاد مشاور :
دکترمهدی لسانی
زمستان۹۱
این پایان نامه به عنوان یکی از شرایط درجه کارشناسی ارشد به
بخش علوم تربیتی
دانشکده ادبیات و علوم انسانی
دانشگاه شهید باهنر کرمان
تسلیم شده است و هیچگونه مدرکی به عنوان فراغت از تحصیل دوره مزبور شناخته نمی شود.
دانشجو :
استاد راهنما :
استاد مشاور :
داور ۱ :
داور۲ :
معاون آموزشی و پژوهشی دانشکده :
حق چاپ محفوظ و مخصوص به دانشگاه شهید باهنر کرمان است.
تقدیم به :
نخستین معین و معلمانم
مدرسانی که الفبای مکتبشان مهر است و عاطفه و ایمان
نثار پدر و مادرم
تقدیم به :
قلب پاک و پر مهر” همسر عزیزم “
که مرا میهمان خوان بی دریغ دست های یاریگرش کرد و وجودش برایم مأوایی خواهد بود در برابر فرداهایی که می آیند.
با تشکر از:
استاد گرانقدر جناب آقای دکترهمایون آذری که با بذل محبت فراوان و تقبل استاد راهنما ،اینجانب را از رهنمودهای ارزشمند خویش بهره مند ساختند .
همچنین از استاد فاضل ، جناب آقای دکترمهدی لسانی استاد محترم مشاور صمیمانه سپاسگزاری مینمایم .
بدون تردید راهنمایی ها و ارشادات این اساتید بزرگوار نقش مهمی در تهیه و تنظیم پایان نامه حاضر داشته است.
همچنین این مهم را بر خود میدانم که از زحمات کلیه اساتید بخش علوم تربیتی تشکر کنم. سعادت و توفیق روزافزون این عزیزان را نیز از خداوند خواستارم.
فهرست مطالب
فصل اول: طرح پژوهش
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………..۲
بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………..۵ -۱-۱
۱-۲-اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………..۷٫
۱-۳- اهداف تحقیق
۱-۳-۱ –هدف کلی……………………………………………………………………………………………………..۱۰
۱-۳-۲ –اهداف جزیی………………………………………………………………………………………………….۱۰
۱-۴ -سؤالات تحقیق.
۱-۴ -۱ –سؤال کلی……………………………………………………………………………………………………..۱۰
۱-۴- ۲ –سؤالات جزئی………………………………………………………………………………………………..۱۰
۱-۵ –تعاریف نظری و عملیاتی پژوهش
۱-۵-۱- تعاریف نظری………………………………………………………………………………………………….۱۱
۱-۵-۲ –تعاریف عملیاتی………………………………………………………………………………………………۱۳
فصل دوم:ادبیات و پیشینه پژوهش