پژوهش حاضر به دلیل کاربردی بودن در سازمانها و نهادهای ذیل چون:
ارشاد و فرهنگ اسلامی
قسمت فرهنگی شهرداری
سازمان ملی جوانان
امور جوانان فرمانداری
و علاقه مندان به مسائل اجتماعی کاربرد دارد.

۱-۸ تعریف مفاهیم و اصطلاحات پژوهش

۱-۸-۱ پایگاه اقتصادی- اجتماعی

« این مفهوم نه تنها وضع اقتصادی، بلکه قدرت، نحوه زندگی، فعالیت‌های خاص در حرکت جوامع انسانی از اجتماع به سوی جامعه است. و لیک به نظر می‌رسد که بر این عقیده باشد که از جوامع کوچک،با روابط چهره به چهره اجتماع به سوی جوامعی بزرگ ناهمگن، دارای ارتباطات با واسطه (جامعه) در حرکت هستیم.» (ساروخانی، ۱۳۷۰،ص ۷۴۷)

۱-۸-۲ تغییر اجتماعی

تغییری قابل رؤیت در طول زمان به صورتی که کم دوام نباشد، بر روی ساخت یا وظایف سازمان اجتماعی یک جامعه اثر گذارد و جریان تاریخ آن را دگرگون نماید.

۱-۸-۳ خانواده Famille

«افرادی هستند از یک زوج (زن و شوهر) و اعقاب آنها به وجود می‌آیند. گاهی از خانواده به معنی محدود آن صحبت می‌شود. یعنی تنها آن عده ای که در یک کانون زندگی می‌کنند( به این معنی که دختران شوهر کرده عضو خانواده دیگری هستند) خانواده هم مانند بسیاری از گروه بندی‌های انسانی، هم جماعت است و هم شرکت و اتحاد.جماعت است زیرا طبیعی ترین گروه جامعی است که اصولاً امکان پذیر است. شرکت و اتحاد است زیرا قانون خانواده و اموال آنها را به این شکل پذیرفته است.» ( سووه، ۱۳۵۴، ص ۱۵۳)

۱-۸-۴ جامعه سنتی Traditional society

« در اصطلاح به جامعه ای اطلاق می‌شود با ویژگی‌هایی چند، نظیر: ۱) فقدان یا ناچیز بودن ابزار تولید ۲) تکیه بر سنت‌ها، به عنوان شیوه‌هایی جا افتاده در تنسیق حیات اجتماعی ۳) گرایش اندک به دگرگونی اجتماعی ۴) اتکاء به زمین و کشاورزی به عنوان منبع اساسی ثروت و …» (ساروخانی،۱۳۷۰، ۸۲۳)

۱-۸-۵ خانواده گسترده

« خانواده ای که در خود سه نسل یا بیشتر را که یا با یکدیگر رابطه نسبی دارند جای میدهد. به این قرار که یک خانواده گسترده می‌تواند شامل: جد، جده، زن وشوهر و احتمالاً فرزندان مزدوج آنها باشد.» ( همان، ص ۲۵۷)

۱-۸-۶ خانواده هسته ای

« واحد اولیه خانواده که شامل والدین و فرزندان می‌شود. این فرزندان می‌توانند طبیعی یا فرزند خوانده باشند. برخی آن را با خانواده زن وشوهری مترادف می‌دانند؛ در خانواده هسته ای هرم قدرت عمودی نیست فرزندان با تعداد کمتر، ارزش والاتری می‌یابند، به طوری که گاه سخن از فرزند مداری در آن می‌رود. کارکردهای خانواده هسته ای نیز کاهش یافته اند. چه، دیگر خانواده‌های بزرگ، فرزندان به اشتغال در خانه و زیر نظر والدین هستند.» (همان، ص ۲۵۷)

۱-۸-۷ درآمد

« درآمد اصطلاحی است کلی که در بایر سرمایه قرار دارد و واقعیت‌های مختلفی را نشان می‌دهد.
درآمد سرمایه: که مالک آن را از اموال اجاره داده شده دریافت می‌کند.
درآمد کار: دستمزد، حقوق، پاداش کار و درآمد اجتماعی و یا انتقالی مثل: حقوق بازنشستگی، مستمری کمک به خانواده‌ها، اعانه‌ها و بیمه‌های اجتماعی. برای هیک (Hicks) درآمد عبارت از چیزی است که بدون فقیر شدن می‌توان آن را مصرف کرد. یعنی بدون دستبرد به سرمایه می‌توان از آن استفاده نمود. این فکر بخصوص در موردی با ارزش است که مجموع تمام اقتصاد ملت مورد مطالعه است نه تنها اقتصاد فردی.» (سووه، ۱۳۵۴، ص ۳۳۴)

۱-۸-۸ فرزند محوری

« در برابر پدر محوری و مادر محوری به نوعی خاص از خانواده اطلاق می‌شود که در آن فرزند مقامی ‌والا دارد. به بیان آلفرد سوی در این خانواده هزینه آماده سازی انسان به صورت سرمایه گذاری در آموزش فرزندان بی سابقه می‌یابد.» (ساروخانی، ۱۳۷۰، ص۲۷)

۱-۸-۹ قدرت

« این استعداد که اراده خود را بر دیگران تحمیل کنند، قدرت نامیده می‌شود. برای اینکه قدرت واقعی باشد باید آنهائی که قدرت بر روی آنها اعمال می‌شود مطیع (اعم از اینکه به زور باشد یا با اراده) در بایر آن چیزی باشد که از آنها خواسته می‌شود. از این گذشته هر قدرتی به همان اندازه نفوذ دارد که از روی اراده و میل از او تبعیت شود.» ( سووه، ۱۳۵۴، ص ۲۹۷)

- تعریف خانواده:

فصل دوم:
ادبیات و پیشینه تحقیق
«با توجه به اینکه جامعه بدون خانواده ممکن نیست چه تعریفی می‌توانیم از خانواده به دست دهیم. آیا زندگی چند نفر در کنار یکدیگر را هم می‌توانیم خانواده تلقی کنیم؟ این در حالی است که به لحاظ جامعه شناختی خانواده یکی از نهاد‌های اصلی اجتماعی است.
امروزه حتی زندگی دو نفر هم جنس را نیز خانواده گویند ولی بی شک خانواده‌‌ای که من در این مقوله سخن می‌گویم دربردارنده‌ی پدر،مادر و فرزندان است به عبارت دیگر، خانواده به معنی واقعیتی اجتماعی از حضور مادران ،پدران و فرزندان در یک مکان و فضای اجتماعی و فرهنگی مشترک تشکیل می‌شود.
این تعریف از خانواده معطوف به نوع خانواده هسته‌ای است. در این الگو خانواده در دوره صنعتی شدن شکل گرفته، حضور والدین و فرزندان با الزامات فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی همراه است در نگاه کلی به خانواده (الگوی سنتی خانواده هسته‌ای) ویژگی‌های زیر قابل طرح است:
۱-دست کم دو فرد بزرگسال غیرهم جنس با یکدیگر زندگی کنند.
۲-بین آنان صورت‌هایی از تقسیم کار وجود دارد، هریک کاری متفاوت از دیگری انجام می‌دهد تا نظام جمعی واحد کار سامان یابد.
۳-بین آنان مبادله اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و احساسی وجود دارد، از این طریق ضمن مبادله، به همکاری . همیاری یکدیگر اقدام می‌کنند.
۴-آنان وجوه مشترکی از قبیل محل سکونت، غذا خوردن، فرهنگ و انتظارات دارند.
۵-بین آنان رابطه‌ی پدر و مادری با فرزندان و دیگر اعضای خانواده برقرار است، بدین لحاظ والدین نسبت به فرزندانشان اقتدار دارند و در مقابل، فرزندان انتظاراتی از والدینشان دارند در ضمن حمایت عاطفی، مالی و آموزشی از طرف والدین نسبت به فرزندان صورت می‌گیرد.
۶-بین افراد خانواده حقوق،مسئولیت‌ها، اجبارها و وظایفی وجود دارد. ( ارمکی، ۱۳۸۶، ص ۱۱)

۲-۱ انواع خانواده:

در یک تقسیم بندی کلی خانواده را به دو نوع هسته‌ای (NUCLEAR FAMILY) و خانواده گسترده (EXTENDED FAMILY ) است.

۲-۱-۱ تعریف خانواده هسته‌ای:

خانواده‌ای که آن را زن و شوهر و فرزندان یا زن و شوهر بدون فرزند تشکیل می‌دهد، اصطلاحاً خانواده هسته‌ای می‌نامند.

۲-۱-۲- ویژگی‌های خانواده هسته‌ای:

ابعاد:

خانواده هسته‌ای در مقایسه با خانواده گسترده دارای ابعاد کوچکتری است و فقط از زن و شوهر و فرزندان ازدواج نکرده تشکیل می‌شود این نوع خانواده بنیان جوامع صنعتی کنونی را تشکیل می‌دهد و در ارتباط با گسترش شهرنشینی و توسعه صنعتی شکل گرفته‌اند.

۲-۱-۳ کارکردهای خانواده هسته ای: